Αγαπητέ κ. Κυριαζή, σας ευχαριστούμε για αυτή τη συνομιλία! Η Ψυχανάλυση συναντά την Τέχνη! Μια εξαιρετική ιδέα σειράς ομιλιών με θέμα τη ζωγραφική και την ψυχανάλυση, που διοργανώνεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Κατά πόσο, μέσα από την τέχνη – και ειδικότερα τη ζωγραφική, μπορεί ένας ειδικός της ψυχανάλυσης να βγάλει συμπεράσματα για την προσωπικότητα του ατόμου και τις βαθύτερες, ίσως, σκέψεις του;  

Αγαπητοί μου φίλοι στο Ράδιο SIN, σας ευχαριστώ για αυτήν την συνέντευξη και χαιρετώ και τους ακροατές μας, τους οποίους και προσκαλώ να έλθουν, να παρακολουθήσουν και να μετάσχουν στην εκδήλωση μας, που οργανώνεται από τον εκδοτικό οίκο «Πορφύρα» στο πατάρι του Αρμού, για ακόμα δύο Σάββατα, 21/3 και 4/4 , 12.00- 14.00. Στην ιστοσελίδα των «Πορφύρας»μπορεί να βρει κάνεις όλες τις αναγκαίες πληροφορίες.

Σχετικά με την ερώτηση σας, θα ήθελα να πω ότι το ζητούμενο στην ψυχαναλυτική μελέτη ενός ζωγραφικού πίνακα δεν είναι πάντα «τα απωθημένα» του καλλιτέχνη, ούτε «μια ψυχανάλυση του ιδίου στα πεταχτά», αλλά η «αλήθεια» που ο ζωγράφος καταθέτει μέσα από και δια του έργου του, «αλήθεια «η οποία φωτίζει πτυχές του ασυνείδητου κοινωνικού Φαντασιακού και Συμβολικού πεδίου∙ με άλλα λόγια του ασυνείδητου κοινού δια ψυχικού τόπου∙ επομένως και την αλήθεια που προσκομίζει σε μας τους θεατές.

Βεβαίως το καλλιτεχνικό έργο ομιλεί και για το ασυνείδητο ψυχικό πεδίο (ψυχικά τραύματα και συγκρούσεις του ζωγράφου), αλλά δεν είναι αυτός ο κύριος στόχος της πρωτοβουλίας την οποία αναλάβαμε οι επιμελητές (π. Σταμάτης Σκλήρης, Ίρις Κρητικού και η αφεντιά μου) στο πλαίσιο των εκδόσεων «Πορφύρα». Η ζωγραφική δημιουργία προσφέρεται, λοιπόν, και για την κατανόηση πτυχών του ατομικού ή ομαδικού δυναμικού ασυνείδητου και υπό προϋποθέσεις αξιοποιείται αυτή η προσέγγιση, τόσο κατά την παιδικής, ψυχαναλυτικού τύπου, ψυχοθεραπεία όσο και κατά την θεραπεία διά της ζωγραφικής.

Το ερώτημά σας, κατά την γνώμη μου, αν διατυπωθεί κάπως διαφορετικά, συναντά την στόχευση της πρωτοβουλίας μας. Δηλαδή: τι συμβαίνει στην καρδιά και το νου του φιλοτέχνου ή του θεατή γενικότερα κατά την θέαση ενός έργου τέχνης; Το ερώτημα αυτό είναι μείζονος σημασίας και αυτό επιθυμούμε να διερευνήσουμε. Το θέμα αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό για την κατανόηση της Βυζαντινής ζωγραφικής και για αυτό τον λόγο οι εκδόσεις «Πορφύρα» εξέδωσαν ένα πρώτο τόμο με τίτλο «Το Βλέμμα του Παντοκράτορα» με εικόνες του π. Σταμάτη Σκληρή. Η συμβολή της ψυχανάλυσης εδώ, μπορεί να εστιασθεί ότι μας βοηθά να κατανοήσουμε μια πλευρά αυτού του μεγάλου θέματος, παράλληλα με την Ορθόδοξη θεολογία της Ιερής εικόνας. Κρίσιμο θέμα παραμένει πάντα η συνάρτηση του θεατή με το «αισθητικό αντικείμενο», δηλαδή κατά πόσον ένας θεατής δύναται να προσπορισθεί την κατάθεση του ζωγράφου και το νόημα της εικόνας ή του ζωγραφικού έργου.

Από το πρόγραμμα διαβάζουμε ότι, εκτός από συντονιστικό ρόλο, έχετε αναλάβει να αναγνώσετε και το ζωγραφικό σύμπαν του κ. Αλέκου Λεβίδη. Αυτή η μελέτη του έργου του καλλιτέχνη θα είναι μια αυθόρμητη έκφραση της άποψής σας τη συγκεκριμένη ημέρα που θα αντικρίσετε το έργο του ή έχετε ήδη προβεί σε μια πρώτη μελέτη κατ’ ιδίαν και θα μεταφέρετε τα συμπεράσματά σας στο κοινό;

Είχα την ευκαιρία να δω ορισμένα έργα και να συζητήσω με τον κ. Λεβίδη σχετικά με την δουλειά του και έχω εντυπωσιασθεί και συγκινηθεί από ορισμένα έργα του. Η συνομιλία μας και τα σχόλια μου ωστόσο στη στην αυθόρμητη επικοινωνία ρίχθηκαν στην ώρα της προσωπικής μας συνάντησης το Σάββατο 14-03-2015. Δέστε σας παρακαλώ το ΔΤ της εκδήλωσης. Αξίζει να την αναγνώσουμε και να την ακούσουν οι ακροατές μας. Εκεί αναφέρω ότι ο Λεβίδης «ονειρεύεται ζωγραφίζοντας», πράγμα που σημαίνει ότι τα έργα του διασώζουν πολλά στοιχεία που θυμίζουν τη σύνθεση του ονείρου. Με αυτή την έννοια, το ζωγραφικό του έργο προσφέρεται για πολλαπλές, ψυχαναλυτικού τύπου, αναγνώσεις. Διακρίνω σε αυτό ποτέ μια κοινωνική καταγγελία, ποτέ μια υπαρξιακή αναζήτηση ή ποτέ μια νοσταλγία του απολύτου. Ένα μεταφυσικό κλίμα τύπου Giorgio De Chirico και πότε σουρεαλιστικές επιρροές και πότε επιρροές από την βυζαντινή τεχνοτροπία, ανασκάπτουν τα μυστικά πεδία του ανθρωπίνου ψυχισμού.

Σε μια εποχή που ο μέσος άνθρωπος δυσκολεύεται να ανταποκριθεί στις καθημερινές του υποχρεώσεις, και πάντα σύμφωνα με τη δική σας παρατήρηση του φαινομένου, πόσο έχουν επηρεαστεί οι ανθρώπινες σχέσεις, είτε αφορούν την ίδια την οικογένεια, στο στενό της πλαίσιο, είτε το ευρύτερο περιβάλλον (φιλικό-συγγενικό);

Η ερώτηση σας ενδιαφέρουσα και σημαντική, αλλά εκτιμώ ότι ξεφεύγει από τον σκοπό της επικοινωνίας μας. Αν μου επιτρέπατε θα την αναδιατύπωνα ως εξής: «Σε μια εποχή που ο μέσος άνθρωπος δυσκολεύεται να ανταποκριθεί στις καθημερινές του υποχρεώσεις… αυτή σας η πρωτοβουλία έχει κάτι να προσφέρει;». Κατά τη γνώμη μου, ο δύσκολος καιρός μας έχει σχέση μεταξύ άλλων και με μια γενικότερη κρίση αξίων. Με την πρωτοβουλία μας ελπίζουμε ότι η ευκαιρία να συνομιλήσουμε για τα καλλιτεχνικά, ιδεολογικά, μεταφυσικά και δημιουργικά «πιστεύω», σε μια εποχή βαθιάς ανθρώπινης, ηθικής και πνευματικής κρίσης, θα μπορούσε, ίσως, να λειτουργήσει για κάποιους ανθρώπους ως κινητήρια δύναμη για κάποια γνωριμία, με επίγνωση, με την ψυχή μας και για ένα τρόπο ζωής, που θα μπορούσε ίσως να αποτελέσει αντίδοτο στη δύσκολη πορεία του καθενός μας, μετουσιώνοντας κατά το δυνατόν την πνευματική αγωνία και τον πόνο σε περισυλλογή, αγάπη για τον άλλον άνθρωπο και τον κόσμο και σε δημιουργία, αρκούμενος την πρόταση των εικαστικών δημιουργών. Τι έχουν να μας πουν; πώς μπορούμε αυτό να το αξιοποιήσουμε στην καθημερινή μας ζωή; Μπορεί «…η ομορφιά να σώσει τον κόσμο..», όντως; – όπως γράφει ο Ντοστογιέφσκι.

Κατά πόσο η θρησκεία, η πίστη μας σε μια ανώτερη δύναμη, μπορεί να λάβει ψυχοθεραπευτικό χαρακτήρα και να υποβοηθήσει το άτομο να ξεπεράσει μια δύσκολη κατάσταση; Το ίδιο, να υποθέσουμε ότι ισχύει και με την τέχνη σε όλες τις μορφές της, αλλά και με την ειλικρινή ανθρώπινη επαφή;

Η θρησκεία και η Τέχνη (και πιο συγκεκριμένα η ζωγραφική) και η Ψυχανάλυση αναπτύσσονται χάρις στη γλώσσα της εικόνας και τη συμβολική λειτουργία (μεταφορά και μετωνυμία) της γλώσσας και του λόγου αναπνέουν / λειτουργούν / μοιράζονται τον ίδιο τόπο, αυτόν που ο Winniccot ονόμασε τόπο των «Μεταβατικών Φαινομένων». Επιχειρούν, μεταξύ άλλων, να διατυπώσουν σε λόγο, η κάθε μια με τον δικό της τρόπο, τα μυστικά, ασυνείδητα, βαθέα της ψυχης νοήματα και να προσδώσουν νόημα στο άπλεκτο ή άφατο στοιχείο του ψυχισμού, να νοηματοδοτήσουν τον κόσμο και να μας καταστήσουν κοινωνούς αυτής της αλήθειας, που αναφέρεται στην σωματική, ψυχική και πνευματική πραγματικότητα του ανθρωπίνου προσώπου, της κοινωνίας και του Θεού. Η πιστή στον Θεό με την έννοια της εμπιστοσύνης και της παράδοσης σ’ αυτόν, όπως και η πιστή στον άνθρωπο είναι αξία εξαιρετικής σημασίας για την εξέλιξη της θεραπευτικής διαδικασίας, και μάλιστα της ψυχαναλυτικής, και για το ξεπέρασμα των όποιων δυσκολιών, που προκύπτουν και οδηγούν σε αδιέξοδο και αποτυχία την θεραπευτή-σχέση. Η βαθιά δυσπιστία προς τον άνθρωπο και το Θεό είναι μια συχνή κλινική παρατήρηση. Γι΄αυτό και ο λόγος «για τον θάνατο του Θεού». Βλέπετε, η εικόνα του Θεού συχνά μπερδεύεται στο ασυνείδητο του ανθρώπου με την εικόνα της πατρότητας ή της μητρότητας και έτσι καταλήγει σε συγχυτικά φαινόμενα και σε θεραπευτικό αδιέξοδο. Αυτά τα ολίγα πάνω σε αυτό το καυτό θέμα. Η δύναμη της πίστεως στο Θεό είναι μεγάλη, ιδιαίτερα αν συνδυασθεί με την ελπίδα και την αγάπη, όπως είπε ο Παύλος. Συμφωνώ μαζί σας ότι και η τέχνη και η ειλικρινής ανθρώπινη σχέση, βοηθούν πολύ τη θετική εξέλιξη της όποιας θεραπευτικής προσπάθειας. Το κλειδί βρίσκεται στην αλήθεια. Ένας διάσημος ψυχαναλυτής, ο Bion, γράφει κάπου ότι «όπως το σώμα τρέφεται από την τροφή, έτσι και η ψυχή τρέφεται από την αλήθεια. Το ψεύδος σκοτώνει την ψυχή, αυτού που το δέχεται πρώτα, και στο τέλος, αργά ή γρήγορα και εκείνου που το εκπέμπει».

Στην επικοινωνία των ανθρώπων, πόσο πιο σημαντική είναι η μη λεκτική επικοινωνία από τη λεκτική; Κατά πόσο ως μη λεκτική επικοινωνία μπορεί να θεωρηθεί και η καλλιτεχνική δημιουργία, ένας ζωγραφικός πίνακας ή ένα μουσικό κομμάτι – έστω και όχι απόλυτα ειλικρινής πάντα, καθώς υπάρχει και η πιθανή πρόθεση του καλλιτέχνη;

Με την “μη λεκτική επικοινωνία” αναφερόμαστε στη σιωπή, ή στη συμπεριφορά, ή σε πράξεις χωρίς τις ανάλογες επεξηγήσεις, όπως είναι τα «προ–τετελεσμένα-γεγονότα» ή στη γλώσσα του συμπτώματος στις ψυχικές παθήσεις όπως πχ είναι στις νευρώσεις, ή και τέλος στη γλώσσα του σώματος. Δεν ισχύει αυτό για την Ελληνική ζωγραφική και μάλιστα τη Βυζαντινή (κοσμική ή εικόνας) κι αυτό γιατί, οι καλές τέχνες, ιδιαίτερα δε, η Ζωγραφική και η Μουσική έχουν την δική τους γλώσσα. Πιστεύω ότι ο αυθεντικός ζωγραφικός πίνακας «δεν ψεύδεται», όπως δεν ψεύδεται και ο καλλιτέχνης, ο οποίος καταθέτει την «αλήθεια του». Σας θυμίζω ότι ο Σιμωνίδης γραφεί «ότι η ποίηση είναι ζωγραφική με τα λόγια και η ζωγραφική είναι ποίηση με εικόνες». Δώστε προσοχή σας παρακαλώ και σε αυτή την σκέψη του Ελύτη: «Εκεί που υπάρχει ποίηση, εκεί και ο Θεός∙ την ομορφιά εστιάζει».

Με τι σας αρέσει να ασχολείστε στον ελεύθερο χρόνο σας; Έχετε ο ίδιος καλλιτεχνικές ανησυχίες;

Ασχολούμαι συνήθως με τη Φύση, αγαπώ τους περιπάτους στο βουνό. Μ’ αρέσει πολύ να κουβεντιάζω με τα παιδιά μου και να παίζω με τα εγγόνια μου. Η λογοτεχνία, οι καλές τέχνες, ο κινηματογράφος και το θέατρο μου αρέσουν ιδιαιτέρως, όπως αγαπώ την ποίηση, θρησκευτική και κοσμική. Είμαι θιασώτης της τραγικής ποίησης. Απολαμβάνω τη φιλία, το κρασί και την καλή παρέα. Ο ίδιος δεν είμαι καλλιτέχνης, είμαι φιλότεχνος και αγαπώ τη ζωγραφική. Αυτή η ενασχόλησή μου με την τέχνη έχει συμβάλλει ουσιωδώς στη βελτίωση της κλινικής μου, ψυχαναλυτικής εργασίας. Υπάρχει μεγάλη σχέση ανάμεσα στην ψυχανάλυση και την τέχνη και ιδιαίτερα την ζωγραφική.

“Η ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗ ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ” [ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ]

ΕΚ ΒΑΘΕΩΝ ΣΥΝΟΜΙΛΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΥΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΝΕΟ-ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΜΕ ΤΑ ΦΩΤΑ ΤΗΣ ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗΣ

Οι Εκδόσεις «Πορφύρα» σας προσκαλούν σε πέντε εκ βαθέων συνομιλίες κατά τις οποίες θα γνωρίσετε ισάριθμους σημαντικούς σύγχρονους εικαστικούς καλλιτέχνες που το έργο τους αντλείται και εμπνέεται από την αρχαία ελληνική ή τη βυζαντινή ζωγραφική και εκτείνεται στην σύγχρονη Ελληνική ζωγραφική. Πέντε έγκριτοι επιστήμονες από τον χώρο της ψυχανάλυσης θα αποπειραθούν να «αναγνώσουν» τον προσωπικό κόσμο και το ζωγραφικό σύμπαν του κάθε καλλιτέχνη προσεγγίζοντας τον άνθρωπο και αναλύοντας το έργο του.

Οι συναντήσεις πραγματοποιούνται Σάββατο μεσημέρι, ώρες 12.00-14.00 στο πατάρι των Εκδόσεων Αρμός, Μαυροκορδάτου 11, Αθήνα 210 3304196, στις εξής ημερομηνίες:

28 Φεβρουαρίου. Εικαστικός: π. Σταμάτης Σκλήρης
Ψυχίατρος-ψυχαναλυτής ΕΕΨΨ: Κώστας Εμμανουηλίδης.

7 Μαρτίου. Εικαστικός: Μάρκος Καμπάνης
Ψυχολόγος-ψυχαναλύτρια ΕΕΨΨ: Βιολέτα Κωνσταντινίδου.

14 Μαρτίου. Εικαστικός: Αλέκος Λεβίδης
Ψυχίατρος-ψυχαναλυτής ΕΕΨΨ: Δημήτρης Κυριαζής.

21 Μαρτίου. Εικαστικός: Κώστας Κωνσταντάτος
Ψυχίατρος-Ψυχοθεραπεύτρια ΕΕΨΨ: Αρετή Σπυροπούλου.

4 Απριλίου. Εικαστικός: Γιώργος Κόρδης
Ψυχίατρος-ψυχαναλυτής ΕΨΕ: Κώστας Ζερβός
Συντονιστής: Δημήτρης Κυριαζής

Το «γιατί» σε αυτή την επιλογή αντικειμένου ακούγεται εύλογο:
Η Βυζαντινή τεχνοτροπία είναι το πολιτιστικό DNA του Έλληνα. Λίγο πιο δυτικά από τη χώρα μας οι ζωγράφοι επέλεξαν μια εντελώς διαφορετική γραφή, το ίδιο και λίγο πιο ανατολικά ή νότια. Γιατί συνέβη αυτό; Γιατί εμείς επιλέξαμε αυτόν τον τρόπο εικαστικής έκφρασης και τι σημαίνει αυτό για εμάς τους ίδιους;

Σήμερα, στις σχολές μας Καλών Τεχνών διδάσκεται η βυζαντινή ζωγραφική και ετοιμάζεται η νέα γενιά Ελλήνων ζωγράφων. Βλέπουμε συχνά βυζαντινής τεχνοτροπίας έργα σε graffiti, πίνακες και χαρακτικά. Παρατηρούμε παράλληλα μία αυξανόμενη παρουσία των Ελλήνων αγιογράφων και των έργων βυζαντινής τεχνοτροπίας στην διεθνή αγορά τέχνης.

Στις συν-ομιλίες αυτές θα καταβληθεί προσπάθεια να κατανοηθεί η δημιουργική έμπνευση και η σχέση της με το ασυνείδητο όπως και να ανιχνευθεί το ζωντανό ρεύμα του παλαιού ελληνικού ποταμού ζωγραφικής τέχνης.

Για να επιτύχει αυτή η επιθυμητή εσωτερική ανάγνωση της καλλιτεχνικής εργασίας του κάθε καλλιτέχνη, ένας ειδικός στην ψυχανάλυση και την ψυχιατρική θα συζητήσει δημόσια με κάθε εικαστικό επιχειρώντας να κατανοήσει τον άνθρωπο καλλιτέχνη και το έργο του και να αναδείξει πιθανές διαδρομές του με το ατομικό και κοινωνικό νεοελληνικό ασυνείδητο.

Επιμελητές της σειράς:
Δρ. Δημήτρης Κυριαζής, Ψυχίατρος-Ψυχαναλυτής
π. Σταμάτης Σκλήρης, Ιερέας-Αγιογράφος
Ίρις Κρητικού, Ιστορικός Τέχνης

Κόστος συμμετοχής: 8€ η μία συνάντηση/για φοιτητές και άνεργους 6€.
Προαγορά όλων των συναντήσεων, 35€ .
Κρατήσεις θέσεων, Εκδόσεις Πορφύρα, 213 0291224,
Καλλιόπη Παναγοπούλου

Ο ζωγράφος Αλέκος Λεβίδης συνομίλησε με τον Ψυχίατρο-ψυχαναλυτή Δημήτρη Κυριαζή  το Σάββατο, 14 Μαρτίου, 12.00-14.00, στο βιβλιοπωλείο Αρμός, (Μαυροκορδάτου 11, Αθήνα).

Μία εκ βαθέων συν-ομιλία ανάμεσα στον ζωγράφο Αλέκο Λεβίδη και τον Ψυχίατρο-Ψυχαναλυτή Δημήτρη Κυριαζή. Όπως σε κάθε συνάντηση της σειράς αυτής, ένας εικαστικός συζητά με ένα ψυχαναλυτή. Μέσα από τη σταδιακή αποκάλυψη του έργου του, τη συζήτηση και τη συμμετοχή του κοινού, ο εσωτερικός κόσμος και το μήνυμα του κάθε έργου ανεξαρτητοποιείται από τον δημιουργό του και γίνεται κτήμα του κάθε θεατή που είναι αποφασισμένος να ανοιχθεί σε αυτό.

ΑΛΕΚΟΣ ΛΕΒΙΔΗΣ
Αντιμετωπίζω με σχετική επιφύλαξη τις ψυχαναλυτικές ερμηνείες των έργων τέχνης. Τα λίγα κείμενα που έχω διαβάσει του ίδιου του Freud μου φαίνεται ότι αφορούν περισσότερο την ίδια την ψυχανάλυση παρά τη ζωγραφική. Θα μπορούσα εν μέρει να εξηγήσω αυτό που εννοώ και παράλληλα να περιγράψω και τη δική μου θέση για τη ζωγραφική χρησιμοποιώντας τη σχέση ενός οξυδερκούς κριτικού για τον Max Ernst: “Δεν ζωγραφίζει ό,τι έχει ονειρευτεί, ονειρεύεται ζωγραφίζοντας”. Να προσθέσω ακόμα ότι πιστεύω ότι ένας πίνακας από τη στιγμή που φεύγει από τα χέρια του ζωγράφου αποκτά την αυτονομία του. Για να είμαι ακριβέστερος, το έργο ερμηνεύεται και ανανοηματοδοτείται κάθε φορά μέσα από το εικαστικό βίωμα και το συναίσθημα του εκάστοτε θεατή. Και θεατής λογίζεται και ο εκάστοτε ψυχαναλυτής που επιχειρεί με τα δικά του εργαλεία να “ερμηνεύσει” το έργο συνδέοντάς το με την προσωπικότητα, το συνειδητό και το ασυνείδητο του δημιουργού του. Επομένως, αυτή η διαδικασία λίγο αφορά τον καλλιτέχνη. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, μια συζήτηση σαν κι αυτή έχει τα όρια της. Ας αφήσουμε τα έργα να μιλήσουν.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΥΡΙΑΖΗΣ
Προσβλέπω στη συνάντηση με τον ζωγράφο Αλέκο Λεβίδη το έργο του οποίου με έχει συγκινήσει, όπως και η σκέψη του γύρω από τους θεμελιώδεις μετασχηματισμούς που έφερεστη ζωγραφική ο αρχαίος ελληνικός κόσμος και τη μετεξέλιξη των αντιλήψεων στο Βυζάντιο. Για τον ζωγράφο μας ισχύει το ότι «ονειρεύεται ζωγραφίζοντας» και αισθάνομαι ότι το έργο του προσφέρεται για πολλαπλές αναγνώσεις από την πλευρά του θεατή και μάλιστα του ψυχαναλυτή. Θέματα όπως η δημιουργική σύλληψη του «αισθητικού αντικειμένου», η ασυνέχεια και οι ρήξεις που χαρακτηρίζουν την πορεία της έντεχνης δημιουργίας, η ζώσα και η κατασκευασμένη «παράδοση» όπως και η όποια «αλήθεια» κατατίθεται στο έργο του αναμένεται να συζητηθούν. Είναι βαθύς γνώστης της αρχαϊκής, κλασσικής, και ελληνιστικής ζωγραφικής, ενώ η ζωγραφική του βρίσκεται σε διάλογο με την μοντέρνα ευρωπαϊκή τέχνη. Στα έργα του βρίσκει κανείς -μεταξύ άλλων- καιαποήχους της μεταφυσικής ζωγραφικής του Giorgio De Chirico, αλλά και σουρεαλιστικές επιρροές. Το ζωγραφικό του ύφος «χρωματίζεται» από μια διακριτική θλίψη και χαρακτηρίζεται από μια υπαρξιακή νοσταλγία της απόλυτης πραγματικότητας, του έρωτα, της ομορφιάς, σε καιρό νεκρότητας, απουσίας και κενού. Η σύγχρονη κοινωνική, πολιτική και ιστορική πραγματικότητα απεικονίζεται στο έργο του. Σε πολλούς πίνακες του υποδηλώνεται «μια γλώσσα» που παραπέμπει στην «πρωτογενή διαδικασία της ονειρικής σύνθεσης»∙ άλλοτε πάλι το έργο του κινείται στο ρεύμα της παραστατικής ζωγραφικής ενώ συγχρόνως μέσα από «στοχαστικές εφαρμογές» διαμορφώνει ένα προσωπικό ιδίωμα.