Συνεντευξη [Q&A] με την Ασπα Τομπουλη

Σας καλωσορίζουμε στο Sin Radio! Το κείμενο του πολυβραβευμένου γάλλου συγγραφέα Laurent Mauvignier ‘Αυτό που εγώ ονομάζω λήθη’ ξεκίνησε ήδη από 03/10 να παρουσιάζεται στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων (ΚΕΤ). Είναι ένα κείμενο και ένας συγγραφέας που παρουσιάζονται, θεατρικά, για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Γιατί επιλέξατε αυτό το κείμενο και ποια ήταν η μεθοδολογία που ακολουθήσατε για να καταφέρετε την καλύτερη απόδοσή του στη σκηνή;

Διάλεξα το Αυτό που εγώ ονομάζω λήθη του Μωβινιέ γιατί είναι ένα υπέροχο κείμενο, συναρπαστικό θα έλεγα, που, συγχρόνως αφηγείται ένα πραγματικό γεγονός, ακραίας βίας, από αυτά που δυστυχώς πληθαίνουν στις σημερινές κοινωνίες. Ένας νέος άνθρωπος ξυλοκοπείται άγρια και πεθαίνει επειδή έκλεψε ένα κουτάκι μπύρας από τα ράφια ενός σουπερ μάρκετ. Πιστεύω ότι το κείμενο αυτό άξιζε το κόπο να ακουστεί ζωντανά, πάνω στη σκηνή, σε μια πόλη σαν την σημερινή Αθήνα, με τα γνωστά προβλήματα που δεν χρειάζεται να επισημάνω. Οι ροές της αφήγησης που αλλάζουν συνεχώς, η ζωντάνια, ή μάλλον, η φρεσκάδα της αφήγησης που φτιάχνεται τη στιγμή που μιλάει ο αφηγητής, το ποια θα είναι η κίνηση του ηθοποιού σε ένα τέτοιο κείμενο, ήταν σημεία τα οποία δούλεψα επίμονα με τον Νίκο Νίκα. Δεν θα ήθελα να προσθέσω κάτι άλλο εδώ, καθώς η παράσταση έχει και ένα σημαντικό, εικονικό μέρος (video, Comoddor) που εξ αρχής είχα υπόψη μου και που αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της σκηνοθεσίας, το ίδιο θα έλεγα και για την κίνηση που την στήριξα σε μια σειρά από πρωταρχικές κινήσεις του ηθοποιού που διαμορφώνουν την συνολική άποψη της σκηνοθεσίας. Πάντως είναι ένα κείμενο που απαιτεί τολμηρούς τρόπους σκηνικής απόδοσης, κάθε άλλο παρά συμβατικούς

Το συγκεκριμένο έργο αγγίζει ευαίσθητα θέματα της κοινωνίας που δυστυχώς συνεχίζουν διαχρονικά να μας απασχολούν: βία, ρατσισμός, απαξίωση της ανθρώπινης ζωής. Και, παράλληλα, παρατηρούμε τις αντιδράσεις των ηρώων, μέσα από την οπτική του καθενός, πώς αντιμετωπίζουν την κατάσταση, γεγονός που μας ανάγει στην καθημερινότητα μιας οποιασδήποτε κοινωνίας και τις διαφορετικές αντιδράσεις των πολιτών – μελών της. Γιατί επιλέξετε να έχετε μόνο έναν ηθοποιό πάνω στη σκηνή και αντιμετωπίσατε την πρόκληση να κρατάτε αμείωτο το ενδιαφέρον του θεατή;

Πρέπει να σας πω πως η αρχική μου παρόρμηση ήταν να μοιράσω την αφήγηση σε 2 ή 3 ηθοποιούς. Τελικά αποφάσισα ότι μέσα από τον ένα και μοναδικό αφηγητή υπογραμμίζονται με μεγαλύτερη έμφαση και δύναμη οι διαφορετικές ροές αφήγησης αλλά και η αινιγματικότητα του ανώνυμου αφηγητή. Ο θεατής νομίζω, το καταλαβαίνει, βλέποντας την παράσταση. Ήδη από την πρώτη παράσταση υπήρξαν ερωτήσεις και κάποια έκπληξη για τους τρόπους που χρησιμοποιεί η παράσταση προς αυτή την κατεύθυνση.

Είναι πια κοινό φαινόμενο και στην Ελλάδα, να γίνονται φρικτά γεγονότα, να απασχολούν τον τύπο και τις συζητήσεις μας για κάποιες ημέρες και μετά να «ξεχνιούνται» και, ακόμα περισσότερο, όταν εμφανιστεί κάτι άλλο να προσελκύσει την προσοχή μας (ίσως και ακόμα πιο φρικαλέο), να στρέφεται η προσοχή εκεί, χωρίς ποτέ, ίσως κανείς να αναρωτηθεί για το αποτέλεσμα ενός παλιότερου γεγονότος. Αυτή η «λήθη», πόσο επικίνδυνη είναι και πιστεύετε ότι υπάρχει έστω και μερική «γιατρειά»;

Έχετε δίκαιο όταν λέτε ότι η μία φρικαλεότητα ξεχνιέται μπροστά σε μία καινούργια φρικαλεότητα. Αναρωτιέμαι αν αυτό δεν σημαίνει ότι η βία καλλιεργείται συστηματικά σήμερα και γι’ αυτό έχει γίνει σχεδόν «φυσιολογικό» στοιχείο της καθημερινής ζωής. Αυτό είναι το σοκαριστικό, γιατί, βέβαια, βία υπήρχε πάντα στις κοινωνίες. Αλλά σήμερα η βία είναι κομμάτι της καθημερινής συμπεριφοράς, παράλληλα με τις φρικαλεότητες που προβάλλονται στα media. Κατά τη γνώμη μου, ο εθισμός ακυρώνει το μέγεθος της κάθε φρικαλεότητας και αυτό είναι που φέρνει και τη λήθη, αφού τίποτα δεν εντυπωσιάζει πια τόσο πολύ ώστε να το θυμάται κανείς. Δεν ξέρω αν υπάρχει γιατρειά αλλά, σίγουρα, ο Μωβινιέ μας λέει μέσα από το Αυτό που εγώ ονομάζω λήθη, ότι η τέχνη είναι ένα αντίδοτο στη λήθη.

Η τέχνη δείχνει να έχει παραμείνει ζωντανή μέσα στην κρίση. Γίνονται προσπάθειες από θεατρικές ομάδες, άλλοτε επιτυχημένες και άλλοτε όχι τόσο, αλλά υπάρχει κινητικότητα. Ποια είναι η δική σας άποψη για τα θεατρικά πράγματα στην Ελλάδα;

Νομίζω ότι το Ελληνικό θέατρο έχει μια ανοδική πορεία τα τελευταία δέκα χρόνια. Γίνονται εξαιρετικές παραστάσεις και από νέους καλλιτέχνες και από τους παλαιότερους. Αυτό που λείπει και πάντα έλειπε είναι μια συγκροτημένη και διαχρονική πολιτική για την Τέχνη και το θέατρο ειδικότερα.. Φυσικά χρειάζονται χρήματα τα οποία σήμερα δεν υπάρχουν. Αλλά, δεν είναι μόνο θέμα χρημάτων, πιστέψτε με. Η προώθηση του καλλιτεχνικού προϊόντος, η υποστήριξη του θεάτρου με σωστές παρεμβάσεις είναι ζήτημα πολιτικής αντίληψης και παρέμβασης.

Η μουσική τι θέση έχει στην καθημερινότητά σας; Θα λέγατε ότι έχετε κάποια αγαπημένα είδη ή ακολουθείτε τη διάθεση της στιγμής;

Αγαπώ πολύ τη μουσική, αλλά και τους ήχους, οι παραστάσεις μου μιλούν και μέσα από ήχους (φυσικοί ή τεχνητοί). Ναι, ακολουθώ συχνά την διάθεση της στιγμής. Πάντως, αγαπώ την κλασσική μουσική, την τζαζ (κλασσική και σύγχρονη), τον Σαββόπουλο, τον Χατζηδάκη, την Μόνικα, τους Radiodead, τη Mica Levi (μου άρεσε πολύ η μουσική της στο Under the Skin), έτσι για να πω μερικά ονόματα που μου έρχονται πρόχειρα.

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΠΑ ΤΟΜΠΟΥΛΗ

aspa

Η Άσπα Τομπούλη είναι απόφοιτος του Πανεπιστημίου Αθηνών και των θεατρικών Τμημάτων των Royal Holloway και Goldsmiths College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου (PHD 2005). Δούλεψε ως βοηθός του Τάσου Μπαντή και της Ρούλας Πατεράκη.

Το 1994 δημιούργησε την θεατρική εταιρεία «Όψεις», της οποίας είναι καλλιτεχνική διευθύντρια. Συνεργάζεται και σκηνοθετεί για λογαριασμό Κρατικών Οργανισμών και θιάσων του ελεύθερου θεάτρου.

Πρωτοεμφανίστηκε ως σκηνοθέτης και μεταφράστρια με το έργο της Ρ. Λ. Γκόλντενμπεργκ «Γράμματα στο Σπίτι μου» (Εμπρός 1994 & 1995).

Έχει διδάξει Σκηνοθεσία στο θεατρικό τμήμα του Πανεπιστημίου Πατρών & Ναυπλίου. Επίσης δίδαξε σκηνοθεσία & Text into Performance σε σεμινάρια στο Θέατρο των Αλλαγών, στο Θέατρο-Εργαστήριο και σε σεμινάρια & workshops που οργάνωσε η ίδια σε διάφορους χώρους.

Σκηνοθέτησε τις εξής παραστάσεις:
Γιάννη Ρίτσου: «Ισμήνη» (Studio Κινητήρας, 2011),
«Σύλβια & Τεντ» , κείμενα-σκηνοθεσία Άσπας Τομπούλη (θέατρο Οlvio, 2011),
«Eating the Apple: performance» στους εξωτερικούς και εσωτερικούς χώρους του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Αθηναίων, σε συνεργασία με την Εταιρεία Πολιτιστικής Ετερότητας ‘Άλλος’ (Μάϊος 2010),
Ευγένιου Ο’ Νηλ: «Χιούϊ» (BIOS main 2008-9 & Altera Pars 2009-2010),
Χρύσας Σπηλιώτη: «Φωτιά και Νερό» (ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Καβάλας & Θέατρο Άλμα 2007-9), Δέσποινα Γραμματικού-Ειρήνη Καλαϊτζή: «Summer Times» (Φεστιβάλ άπαικτων ελληνικών έργων Αναλόγιο 2007, θέατρο Άλεκτον),
Σήλα Στήβενσον: «Πέντε Σιωπές» (Εθνικό Θέατρο-Νέα Σκηνή 2006-7),
Ρόναλντ Σιμμελπφένιχ: «Γυναίκα από Παλιά» (Χυτήριο 2006),
Χάουαρντ Μπάρκερ: «Und» (Εμπρός, 2004), «Ντάμα Κούπα» του Φρανκ Μακγκίνις (με την Αλέκα Παίζη στον ομώνυμο ρόλο), στο πλαίσιο των εκδηλώσεων της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας, Μονόλογοι 2003 – Θέατρο Άττις 2003 & Εμπρός 2004),
Ντέϊβιντ Μάμετ «Αμαρτίες και Πταίσματα» (Θέατρο Αργώ 2002-3),
Μάρτιν Κριμπ: «Στην Εξοχή» (Εμπρός 2002),
Τέννεσση Ουίλιαμς: «Καμίνο Ρεάλ» (Εθνικό Θέατρο, Κεντρική Σκηνή 2001), Αύγουστου Στρίντμπεργκ: «Σονάτα των Φαντασμάτων» (Εθνικό Θέατρο, Νέα Σκηνή 2000),
Μάρτιν Κριμπ: «Απόπειρες Ζωής» (Εθνικό Θέατρο, Πειραματική Σκηνή, 1999),
Τομ Μέρφυ: «Κονσέρτο Τζίλι» (Ανάλια, 1998-9),
Αύγουστου Στρίντμπεργκ: «Ο Πελεκάνος» (Θέατρο των Καιρών 1996-7).

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ‘ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΕΓΩ ΟΝΟΜΑΖΩ ΛΗΘΗ’

ΛΗΘΗ - Copyright ΕΛΕΝΗ ΜΟΛΦΕΤΑ

Aυτό που εγώ ονομάζω λήθη

Laurent Mauvignier | Άσπα Τομπούλη | Νίκος Νίκας
Από 3 Οκτωβρίου έως 6 Δεκεμβρίου 2015, κάθε Σάββατο & Κυριακή, στις 21:00 @ Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων.

« και αυτό που είπε ο εισαγγελέας είναι πως κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να πεθαίνει για κάτι τόσο μηδαμινό, πως είναι άδικο να πεθαίνει κανείς για ένα κουτάκι μπύρα που ο τύπος κράτησε στα χέρια του τόσο ώστε να μπορέσουν οι φύλακες να τον κατηγορήσουν για ληστεία και να περηφανεύονται αργότερα πως τον εντόπισαν και τον ξεχώρισαν, εκεί, ανάμεσα στους άλλους που ψώνιζαν, τόσο ώστε εκείνος να αποπειραθεί – έτσι είναι – να προσπαθήσει να τρέξει προς τα ταμεία ή να επιχειρήσει μια χειρονομία αντίστασης, γιατί τότε θα καταλάβαινε για τι ήταν ικανοί οι φύλακες… »

Το κείμενο το πολυβραβευμένου γάλλου συγγραφέα Laurent Mauvignier “Αυτό που εγώ ονομάζω λήθη” παρουσιάζεται από τις 3 Οκτωβρίου 2015, κάθε Σάββατο και Κυριακή, στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων [ΚΕΤ] (Κύπρου 91Α & Σικίνου 35Α, Κυψέλη, Αθήνα, τηλ: 213-0040.496), σε μετάφραση του Σπύρου Γιανναρά (εκδόσεις Άγρα), σκηνοθεσία της Άσπας Τομπούλη και ερμηνεία του Νίκου Νίκα.

Το έργο και ο συγγραφέας παρουσιάζονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα σε θεατρική μορφή, με την υποστήριξη του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδος και του ελληνικού τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας.

30 Δεκεμβρίου του 2009: ο Μικαέλ Μπλεζ, 25 ετών, γάλλος υπήκοος με καταγωγή από την Μαρτινίκα, μπαίνει σε ένα σούπερ μάρκετ Carrefour στη Λυών, παίρνει ένα κουτάκι μπύρα και το πίνει. Τέσσερις σεκιουριτάδες τον πλησιάζουν, τον οδηγούν στα υπόγεια του καταστήματος και τον ξυλοκοπούν άγρια. Ο νεαρός πεθαίνει από μηχανική ασφυξία. Οι κάμερες ασφαλείας του σούπερ μάρκετ έχουν καταγράψει τα πάντα. Ο εισαγγελέας, σοκαρισμένος από την ηθελημένη και απροκάλυπτη βία που αποτυπώνεται στα video, δηλώνει ότι «είναι απαράδεκτο να πεθαίνει κανείς για μερικά κουτάκια μπύρας». Οι δράστες παραπέμπονται. Η είδηση απασχολεί για λίγες μόνο μέρες τις αστυνομικές στήλες των γαλλικών εφημερίδων και στη συνέχεια λησμονείται.

Με αφορμή τη δολοφονία του Μπλεζ, ο Mauvignier εστιάζει σε θέματα καίρια και οδυνηρά για τον σημερινό πολίτη, κυρίως στην άλογη βία και την αγριότητα της καθημερινότητας με συνήθη θύματα μετανάστες, άστεγους, ανθρώπους του περιθωρίου. Τον ενδιαφέρει η λήθη και η σιωπή που σκεπάζουν τον θάνατο ενός αφανούς, ενός κοινωνικού παρία, ενός πολίτη που η φωνή του δεν ακούγεται ποτέ. Μέσα από την αφήγηση ενός ανώνυμου αφηγητή, ο Mauvignier δημιουργεί ένα κείμενο μοναδικής πυκνότητας και δύναμης, ένα κείμενο που μετατοπίζεται αδιάκοπα μιλώντας άλλοτε από την σκοπιά του θύματος, άλλοτε από την σκοπιά των θυτών, των γονιών του θύματος ή τυχαίων ανθρώπων.

Επιχειρώντας να διατυπώσει σε λόγο την απουσία και τον πόνο, το τραύμα μιας παράλογης δολοφονίας και μιας παράλογης καθημερινότητας, ο Mauvignier συνθέτει ένα κείμενο βαθύτατα πολιτικό. Φέρνει τον θεατή αντιμέτωπο με τις έννοιες της ατομικής ευθύνης απέναντι στα κοινά, της συλλογικής μνήμης, της ενοχής και, εν τέλει, της βαθύτερης ηθικής υπόστασης του πολίτη στις σημερινές κοινωνίες.

ΛΗΘΗ 4- Copyright ΕΛΕΝΗ ΜΟΛΦΕΤΑ

Ταυτότητα της παράστασης:
μετάφραση: Σπύρος Γιανναράς
σκηνοθεσία: Άσπα Τομπούλη
σκηνικά, κοστούμια: Άση Δημητρολοπούλου
σχεδιασμός ήχων: Δημήτρης Ιατρόπουλος
video: Com.odd.or
φωτισμοί: Ηλίας Κωνσταντακόπουλος
επιμέλεια κίνησης: Ίρις Νικολάου
βοηθός σκηνοθέτη: Ευθύμης Χρήστου
φωτογραφίες: Ελένη Μολφέτα
Ερμηνεύει ο Νίκος Νίκας.
Διάρκεια παράστασης : 60 λεπτά

Είσοδος: 10 € / 8 € (φοιτητικό, άνω των 65 ετών) / 5 € (κάρτα ανεργίας, κάρτα ΣΕΗ, ΑΜΕΑ, κάρτα του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδας).
ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ: Σάββατο & Κυριακή στις 21:00
Από 3 Οκτωβρίου έως 6 Δεκεμβρίου 2015.

Η παράσταση πραγματοποιείται με την υποστήριξη:
του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδας / Institut Français de Grèce
του ελληνικού τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας
της Δραματικής Σχολής Αθηνών Γιώργος Θεοδοσιάδης
και των εκδόσεων ΑΓΡΑ

Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων (ΚΕΤ)
Κύπρου 91Α & Σικίνου 35Α, 11361, Κυψέλη, Αθήνα
τηλ: 213 00 40 496 | κιν: 6945 34 84 45

Πρόσβαση
Αυτοκίνητο: εύκολο παρκάρισμα.
Λεωφορείο (στάση Καλλιφρονά): 054, 608, 622, Α8, Β8
Τρόλεϊ (στάση Καλλιφρονά): 3, 5, 11, 13, 14 | (στάση Πλατεία Κυψέλης): 2, 4
ΗΣΑΠ: Άγιος Νικόλαος (12 λεπτά με τα πόδια).
Χάρτης: https://goo.gl/AJP0SG