Συνεντευξη [Q&A] με τον Σωτηρη-Νικολα Κασσο

Σας καλωσορίζουμε και πάλι στο Sin Radio! Ξεκινήσατε μια συνεργασία με το ίδρυμα Κατακουζηνού. Πώς αισθάνεστε που θα παίξετε στο σαλόνι που φιλοξένησε τους πιο σημαντικούς δημιουργούς της γενιάς του ’30;

Ευθύνη είναι σίγουρα η πρώτη λέξη που έρχεται στο μυαλό. Το βάρος της ιστορίας είναι δευτερεύουσας σημασίας. Το έργο το οποίο έγινε στην οικία Κατακουζηνού είναι πολύ πιο σημαντικό από την μουσειακή του αξία. Ο Άγγελος Κατακουζηνός υπήρξε ένα λαμπρό μυαλό με διορατικότητα και ουσιαστική δράση επάνω στο ανθρώπινο ψυχισμό. Η ολιστική προσέγγιση με την οποία αντιμετώπιζε την φύση του ανθρώπου τον οδήγησε να αναζητά την τέχνη αυτή που δρα ευεργετικά στο αβυσσαλέο μυστήριο της ψυχοσύνθεσής μας. Έτσι έγινε ένας από τους μεγάλους πάτρωνες της Ελληνικής Τέχνης, κυρίως για την χρησιμότητα και τον σκοπό της και όχι μόνο για το κάλλος της. Η συνεργασία μας με την σημερινή διεύθυνση του Ιδρύματος σηματοδοτεί ακριβώς αυτή τη συνέχιση της εργασίας που πρώτος ξεκίνησε ο Άγγελος Κατακουζηνός. Αυτό κατέστη δυνατό και πολύ ευτυχές διότι οι ιδέες των Ιέραξ συνάδουν τόσο πολύ μ’ αυτές του Ιδρύματος.

Μέσα από αυτόν τον κύκλο συναυλιών που ξεκινάτε στο ιστορικό διαμέρισμα της οδού Αμαλίας επιδιώκετε να φέρετε ξανά στο προσκήνιο τη μουσική δωματίου. Με ποιον τρόπο θα συμβεί αυτό και γιατί το θέλετε τόσο;

Η μουσική δωματίου είναι αμεσότατη στον τρόπο με τον οποίο συνδέει ακροατές και μουσικούς. Για μένα η μουσική είναι το μέσον. Είναι ένα εργαλείο στα χέρια μας, το οποίο πρέπει να μάθουμε να το χειριζόμαστε. Είναι λεπτής υφής και σ’ ένα μεγάλο μέρος της μας είναι άγνωστη και άρα άγνωστες και οι δυνατότητές της. Η μουσική δωματίου μας προσφέρει την καλύτερη μέθοδο έρευνας, ώστε να εξερευνήσουμε τον άγνωστο αυτόν κόσμο. Είναι κάτι το μαγικό να δίνεται στον συνθέτη και τους μουσικούς η δυνατότητα να συζητούν άμεσα με τους ανθρώπους που τους εμπιστεύθηκαν τον χρόνο τους και τα αυτιά τους ξανά και ξανά.

Ένας ιστορικά φορτισμένος χώρος μπορεί να επηρεάσει την απόδοση ενός μουσικού; Αν ναι, με ποιον τρόπο;

Είμαι θετικός προς αυτή την άποψη. Με τη μόνη επισήμανση, πως όχι τόσο ο χώρος, όσο το πλήθος των ανθρώπων που δρουν σ’ ένα χώρο και φυσικά η ποιότητα των σκέψεών τους. Είναι σαν να εγγράφεται όλη η διάθεσή μας σ’ ένα αόρατο σύννεφο από το οποίο δίνουμε και αντλούμε ταυτόχρονα. Αυτή η άντληση είναι που μπορεί να μας βοηθήσει- μουσικούς και κοινό- να μπούμε σε μια κατάσταση και να ξεκλειδώσουμε σκέψεις και ιδέες και να δώσουμε πάλι ίσως κάτι νέο, κάτι πιο εξευγενισμένο από αυτό που πήραμε.

Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για να δεθεί το κοινό με τους μουσικούς;

Η κυριότερη προϋπόθεση είναι η ειλικρινής διάθεση του συνθέτη. Προτιμώ να αντιμετωπίζω όλο το ζήτημα κάπως διαφορετικά. Πιστεύω πως η μουσική παιδεία του ακροατή είναι το τελευταίο που χρειάζεται και ίσως να μη χρειάζεται πολλές φορές. Η μουσική-κάθε είδους -είναι για όλους. Ο συνθέτης πρέπει να αναζητά τα στοιχεία αυτά που είναι κοινά για τους ανθρώπους και τους δένουν. Το εγωιστικό στοιχείο, το οποίο οδηγεί στην ιδιαιτερότητα, την εκκεντρικότητα της σύνθεσης οδηγεί και στο δυσνόητο αλλά και το κενό νοήματος για το σύνολο. Κάθε νεωτερισμός που θα γίνει πάνω στην ιδέα της ένωσης των κοινών μας στοιχείων απαιτεί και τον χρόνο του για να γίνει κοινό ήθος. Όμως, με μαθηματική ακρίβεια έχει τις δυνατότητες να γίνει, σε αντίθεση με το προηγούμενο παράδειγμα.

Στην καινούρια συναυλία σας συνεργάζεστε με την υψίφωνο Άννα Μορφίδου. Δεν είναι η πρώτη φορά που συμπράττετε με καλλιτέχνες, οι οποίοι δεν ανήκουν στον κύκλο των Ιέραξ, των μουσικών συνόλων που έχετε ιδρύσει. Τι προσδοκάτε από αυτές τις ζυμώσεις;

Η μουσική που κινείται στο παρόν, γράφεται σήμερα για το μέλλον, απαιτεί αυτή την ανταλλαγή απόψεων. Κάθε συνεργάτης φέρνει ένα δικό του νέο στοιχείο, προσεκτικά επιλεγμένο από τον συνθέτη, ώστε να φυτευτεί και να βλαστήσει ανάλογα. Θα μπορούσαμε να πούμε πως υπάρχει ένα κομμάτι συλλογικής εργασίας για τα νέα μουσικά ιδιώματα από ανθρώπους με άποψη τεκμηριωμένη και λεπτή.

Τι θα ακούσει όποιος επισκεφτεί την οικία Κατακουζηνού στις 22 Φεβρουαρίου;

Έχουμε επιλέξει έργα, τα οποία θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν avant garde, με τον όρο να αναφέρεται στην λιτή (μινιμαλιστική) σύγχρονη τονική μουσική, όπως αυτή μορφοποιείται σε διάφορα κέντρα στην Ευρώπη. Αυτό σημαίνει πως αντλούμε από παλιότερα μουσικά ιδιώματα, όπως η αναγεννησιακή, μεσαιωνική ακόμη και το ευρύ φάσμα της «κλασικής» μουσικής ή της ιμπρεσιονιστικής και τα προσαρμόζουμε σε κάτι νέο. Αυτό είναι εφικτό αναζητώντας την κοινή τους ρίζα. Τα περισσότερα έργα είναι ενορχηστρωμένα για τρίο εγχόρδων, με τον Νίκο Παϊβανά στο πρώτο βιολί τον Κώστα Κακάβα στο δεύτερο και στο τσέλο η Μυρτώ Ξηρουχάκη. Ο ίδιος θα αποδώσω κάποια έργα που απαιτούν την χρήση άρπας καθώς και θα επανδρώσω τα πνευστά. Ιδιαίτερη τιμή μας είναι η συνεργασία με την υψίφωνο Άννα Μορφίδου, στην οποία εμπιστεύομαι πάντοτε τις νέες συνθέσεις μου, ειδικά για τις δυο μελοποιήσεις μου πάνω σε λατινικούς ύμνους. Στο πιάνο θα την συνοδεύσει η Σοφιά Ροσμαράκη.

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΑΥΛΙΑ

Τα μουσικά σύνολα Ιέραξ… μετακομίζουν στην οικία Κατακουζηνού

Mια ιδιαίτερη συνεργασία ξεκινούν τα μουσικά σύνολα Ιέραξ με το Ίδρυμα Άγγελου & Λητώς Κατακουζηνού. Πρόκειται για μια σειρά συναυλιών δωματίου με τον γενικό τίτλο “Mystical Home Sessions” που θα πραγματοποιηθεί στο γνωστό διαμέρισμα της λεωφόρου Αμαλίας. Εκεί όπου τις δεκαετίες του ’50 και του ’60 βρέθηκαν ως καλεσμένοι του ζευγαριού μερικοί από τους σημαντικότερους δημιουργούς της μεσοπολεμικής και μεταπολεμικής Ελλάδας.

Η πρώτη συνάντηση έχει προγραμματιστεί για την Τετάρτη 22 Φεβρουαρίου στις 20.00, ενώ το-ειδικά σχεδιασμένο για μικρούς χώρους- ρεπερτόριο περιλαμβάνει συνθέσεις σύγχρονης λόγιας μουσικής του Σωτήρη-Νικόλα Κάσσου. Θα ακολουθήσουν και άλλα sessions με σύγχρονη, αλλά και παλαιά μουσική.

Στόχος του ιδρυτή και καλλιτεχνικού διευθυντή των Ιέραξ, Σωτήρη Κάσσου είναι μέσα από αυτές τις μυστικές μελωδικές συναντήσεις να φέρει ξανά στο προσκήνιο το θεσμό των συναυλιών δωματίου, δίνοντας τους μια φρέσκια, σύγχρονη πνοή. Και δεν θα μπορούσε να υπάρξει πιο κατάλληλος χώρος, από αυτό το υψηλής αισθητικής αστικό σαλόνι στο κέντρο της Αθήνας, με την τεράστια ιστορία.

Ο ίδιος σημειώνει: «Οι μυστικές μουσικές μας συναντήσεις στην οικία Κατακουζηνού είναι άκρως συμβολικές. Το μέλλον της λόγιας μουσικής βρίσκεται στα μικρά μουσικά σύνολα, τα οποία δρουν σε οικείο περιβάλλον. Αυτό δημιουργεί τις προϋποθέσεις για να δεθεί το κοινό με τους μουσικούς. Οι μελέτες του Κατακουζηνού είχαν στραφεί και γύρω από το ευ ζην, το οποίο προκύπτει από την κατάλληλη τέχνη του ήχου. Έτσι, αισθανόμαστε πως τα σύνολα Ιέραξ φέρνουν την μουσική, πίσω στο σπίτι της».

Ταυτότητα κονσέρτου
Mystical Home Sessions

Σύνθεση, άρπα, πνευστά: Σωτήρης-Νικόλας Κάσσος
Υψίφωνος: Άννα Μορφίδου
Πιάνο: Σοφία Ροσμαράκη
Τρίο Εγχόρδων των Συνόλων Ιέραξ
1ο Βιολί: Νίκος Παϊβανάς
2ο Βιολί: Κώστας Κακάβας
Τσέλο: Μυρτώ Ξηρουχάκη

Πού: Ίδρυμα Άγγελου & Λητώς Κατακουζηνού, Αμαλίας 4, 5ος όροφος, katakouzenos.gr
Πότε: Τετάρτη 22/2 στις 20.00
Είσοδος: 10 €
Τηλέφωνο κρατήσεων: 6936 159 835

Χορηγός ένδυσης: Παγώνη
Χορηγός κοσμημάτων: AELIA by Fotini Kostouli