Ο Ντειβιντ Νεγριν στο «Και για πες…» με την Ελενα Χατζοπουλου

Ντέιβιντ Νεγρίν. Ταλαντούχος και εξέχων. Ή μάλλον πολυτάλαντος, μιας και είναι σκηνοθέτης, σκηνογράφος, ενδυματολόγος, πτυχιούχος Αρχιτέκτονας Μηχανικός του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (κάτοχος και Μεταπτυχιακού τίτλου), Διακοσμητής του ΤΕΙ Αθήνας και υποψήφιος Διδάκτωρ του ΕΜΠ, στο τμήμα Αρχιτεκτονικής, στον τομέα των συνθέσεων. Ερευνητικά, ασχολείται με τη σχέση Αρχιτεκτονικής και Σκηνοθεσίας, ένα αντικείμενο που εφαρμόζει και στην επαγγελματική του πορεία. Για περισσότερα από 8 χρόνια διδάσκει σκηνογραφία στη Δραματική Σχολή «Ίασμος», στο Θεατρικό Εργαστήρι «Βασίλης Διαμαντόπουλος» και στο σύγχρονο Εργαστήρι Θεάτρου «Καταπactή», ενώ παράλληλα δίνει διαλέξεις σε Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, μιλώντας για τη σχέση Θεάτρου και Αρχιτεκτονικής.

Κύριε Νεγρίν, αρχικά, σας καλωσορίζουμε στο Sin Radio και στη στήλη «Και για πες…».

Γνωρίζουμε ότι στοιχεία σκηνογραφίας εμφανίζονται και σε κείμενα και εικόνες αγγείων, από αρχαίες παραστάσεις. Από τότε έως σήμερα η διαδρομή φαντάζομαι είναι μεγάλη…

Καλώς σας βρίσκω κι εγώ. Η ιστορία έχει αποδείξει πως όλες οι μορφές τέχνης ακολουθούν τα κοινωνικοπολιτικά γεγονότα και τις ανθρώπινες εξελίξεις και αλλάζουν παράλληλα, με έναν υπέροχο και μαγικό τρόπο. Η παρουσία της δυναστείας των Μεδίκων στη Φλωρεντία, με την εποχή της Αναγέννησης, η ανακάλυψη της φωτογραφίας με τη γέννηση ρευμάτων, όπως ο Ιμπρεσιονισμός, είναι δύο από τα παραδείγματα που επιβεβαιώνουν τον ισχυρισμό αυτό. Στη σκηνογραφία, ισχύει το ίδιο, λαμβάνοντας υπόψη και τα μέσα που αλλάζουν, αλλά και τους χώρους.

Όταν ακούω τον όρο «σκηνογραφία», το μυαλό μου αυτόματα πηγαίνει στην έμπνευση και στη δημιουργία. Είναι η σκηνογραφία μια εικαστική τέχνη;

Η σκηνογραφία είναι σχεδιασμός του χώρου, είναι Αρχιτεκτονική σε συνδυασμό με τη ζωγραφική και τη γλυπτική. Άρα είναι καταφατική η απάντηση. Υπάρχει εδώ όμως μια παράμετρος, μιας άλλης μορφής τέχνη που είναι το θέατρο, που τη διαφοροποιεί από την Αρχιτεκτονική. Απαιτεί άλλες προτεραιότητες και την αποδοχή και το σεβασμό κάποιων παραμέτρων που καθοδηγούνται αποκλειστικά από το κείμενο και τον ηθοποιό. Παράσταση χωρίς σκηνικό γίνεται, χωρίς ηθοποιό όμως όχι. Αυτή είναι μια αρχή που πρέπει να γίνει κτήμα στους εν δυνάμει σκηνογράφους.

Πάνω σε αυτό που λέτε, σήμερα, σε πολλές περιπτώσεις, παρακολουθούμε παραστάσεις, οι οποίες δεν έχουν κανένα σκηνικό ή έχουν κάτι τελείως αφαιρετικό.

Η απουσία σκηνικού είναι και αυτό σκηνογραφία. Απλώς θα ήθελα να τονίσω τη διαφορά της συνειδητής επιλογής με την αναγκαία επιλογή, λόγω οικονομικών αδυναμιών. Η Αθήνα έχει έναν εξωπραγματικό αριθμό παραστάσεων, ανά χρόνο, που με ένα φαύλο κύκλο εξηγεί την απουσία χρημάτων στις θεατρικές παραγωγές. Στην πρώτη περίπτωση πάντως, η κατάκτηση μιας τέτοιας πράξης απαιτεί εξυπνάδα, φαντασία και γνώση της θεατρικής τέχνης. Είτε σε ένα φαντασμαγορικό και πολύπλοκο σκηνικό δουλέψει κανείς, είτε σε ένα λιτό σκηνικό, οι στόχοι είναι οι ίδιοι και οι δυσκολίες αντίστοιχες. Δυστυχώς ο κόσμος διακρίνει και θαυμάζει περισσότερο τα πρώτα. Είναι πολύ δύσκολο να δουλέψει κάποιος με ένα διαθέσιμο ποσό 500 ευρώ. Αλλά το έργο απαιτεί και σ’ αυτήν την περίπτωση το χτίσιμο ενός φανταστικού κόσμου για να μπει και να ταξιδέψει.

Και η σχέση της σκηνοθεσίας με τη σκηνογραφία σε μια θεατρική παράσταση;

Α, είναι γοητευτικότατη! Είναι σχέση αυγού και κότας. Μόνο που στην περίπτωση αυτή, η κότα… ε, συγγνώμη η σκηνοθεσία μιλά πρώτη. Αλλά μετά η σκηνογραφία αποκτά λόγο και επηρεάζει με τον τρόπο της τη σκηνοθεσία. Έχει τύχει να ακολουθήσω πιστά τις οδηγίες ενός σκηνοθέτη και έχει τύχει όμως να παρουσιάσω μια ιδέα που ανάγκασε τον σκηνοθέτη να πάρει έναν ακόμα ηθοποιό και την παραγωγή να τον πληρώσει! Γέννησα μια νέα θέση εργασίας!

Στ’ αλήθεια εξαιρετικό αυτό! Πείτε μας κ. Νεγρίν σχετικά με τη δημιουργία του σκηνικού στο θέατρο και πώς προσεγγίζετε το θέμα σκηνογραφία και σκηνικά, διδάσκοντας σε κάποιο εργαστήριο.

Το πρώτο πράγμα που με ενδιαφέρει είναι να καταλάβει κάποιος πώς λειτουργεί αυτό το επάγγελμα έτσι ώστε να είναι χρήσιμος στην παράσταση. Πώς να είμαστε ένα θετικό πρόσημο σε αυτήν τη διαδικασία ή, στη χειρότερη, να μην είμαστε αρνητικοί. Μου έχει συμβεί να είμαι σε δουλειά στο 0, αλλά δε με ενόχλησε γιατί δεν της έκανα κακό. Αλλά το «μείον» είναι τρομακτικό. Επίσης, αποφεύγω να μιλήσω για πράγματα που μπορεί κάποιος να τα μάθει στα βιβλία και στο πανεπιστήμιο. Ας πάει να τα διαβάσει… Πιο πολύ είναι μια προσπάθεια να μεταδώσω την εμπειρία και τις σκέψεις μου, ώστε να προλάβω κακοτοπιές που αντιμετώπισα, αλλά και να τονίσω τις καλές στιγμές. Το παραπάνω, μαζί με τα τεχνικά μέρη, που πάλι δε διδάσκονται σε σχολές, είναι ο κορμός του θεωρητικού μέρους του εργαστηρίου.

Και αυτού του είδους το εργαστήρι σε ποιους απευθύνεται;

Θα μπορούσα να πω ότι απευθύνεται σε ανθρώπους που έχουν επαφή με το σχέδιο και το θέατρο, αρχιτέκτονες, ζωγράφους, γλύπτες, θεατρολόγους ηθοποιούς, αλλά με την περσινή μου εμπειρία μπορώ να πω με σιγουριά ότι απευθύνεται σε όλους όσους επιθυμούν να παίξουν με τον θεατρικό χώρο κι ας μην έχουν καμία ανάλογη κατάρτιση. Είναι τέτοια η δομή του εργαστηρίου, που οι αδυναμίες τους θα καλυφθούν από την ομάδα και θα προσφέρουν τα δυνατά τους σημεία στο καλό του συνόλου.

Για να γίνει κάποιος σκηνογράφος απαιτείται κάποια ιδιαίτερη ικανότητα;

Απαιτεί γνώσεις και χωρική αντίληψη. Αν πούμε ότι το πρώτο κατακτάται, μιλώ για τις σχεδιαστικές γνώσεις, τις τεχνικές γνώσεις, τις γνώσεις των υλικών, της τεχνολογίας και το τί είναι το θέατρο και πώς διαφέρει από την πραγματική ζωή, το δεύτερο (η χωρική αντίληψη) μάλλον είναι μια ικανότητα που αποκτάται δύσκολα. Αν υπάρχει, είναι όλα πιο εύκολα. Πάντα πιστεύω όμως ότι η πολλή δουλειά κερδίζει τα πάντα.

Με ποιο τρόπο οι συμμετέχοντες σε ένα τέτοιο εργαστήρι αποκτούν αυτή τη γνώση;

Όσα θα τους αναφέρω θα πρέπει απλώς να αποτυπωθούν και να τα εμπεδώσουν. Θα υπάρξουν παρουσιάσεις με πολλά παραδείγματα, επίσκεψη σε εργαστήριο, σχεδιασμός μακέτας και συζητήσεις πάνω στα θεατρικά έργα από την πλευρά του σκηνογράφου. Όσα δεν τους αναφέρω, θα πρέπει να τα ανακαλύψουν μόνοι τους. Εγώ απλώς θα πρέπει να δείξω λίγο τον δρόμο. Σίγουρα αυτό είναι και το πιο γοητευτικό κομμάτι.

Μετά την ολοκλήρωση του εργαστηρίου, οι συμμετέχοντες κάνουν και κάποια πρακτική εξάσκηση σε κάποια παράσταση;

Δε θα το έλεγα «μετά την ολοκλήρωση του εργαστηρίου», αλλά «κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου» Στο τελευταίο δίμηνο, οι σπουδαστές θα έχουν τη μεγάλη χαρά (αν χαίρονται με αυτό) να παλέψουν με μια αληθινή παράσταση που θα έχει κόσμο και θα «κριθούν» από αυτόν. Η Καταπactή, όπου και θα γίνει τέλος του μήνα ένα εργαστήριο, με τις σκηνοθετικές οδηγίες του Σωτήρη Δούβρη και της Μαρίας Ζερβού, ετοιμάζουν παραστάσεις που χρειάζονται σκηνογράφους. Οι σκηνογράφοι – σπουδαστές μας θα αναλάβουν αυτό το έργο, χωρίς να επέμβω καθόλου (μόνο επικουρική παρακολούθηση της δουλειάς τους) και θα υπογράψουν την πρώτη τους σκηνογραφία!

Εξαιρετικό ακούγεται! Και για την ερχόμενη περίοδο κ. Νεγρίν, τι άλλο ετοιμάζετε;

Είμαι σε συζητήσεις για δύο σκηνογραφικές δουλειές πριν το κλείσιμο της σεζόν και έχω κάποιες προτάσεις για τη νέα σεζόν, που δεν έχουν αποφασιστεί ακόμα. Συνεχίζω τη διδακτορική μου διατριβή στο Πολυτεχνείο (Αρχιτεκτονική), όποτε μου το επιτρέπει η δουλειά μου. Με μεγάλη χαρά ανεβαίνει για δεύτερη χρονιά η παράσταση που έγραψα και σκηνοθέτησα (και σκηνογράφησα…), το ΜΠΛΕ, αυτήν τη φορά στο θέατρο Άλφα Ιδέα. Έναρξη Τετάρτη 26 Φεβρουαρίου για 4 Τετάρτες. Τελειώνοντας, γράφω και κάτι καινούργιο που δεν ξέρω πότε θα είναι έτοιμο. Κάτι πολύ διαφορετικό από το ΜΠΛΕ.

Απόλυτα άνθρωπος της δημιουργίας. Εύχομαι τα καλύτερα και με αδημονία (ξανά) περιμένουμε το ΜΠΛΕ. Σας ευχαριστώ θερμά για την όμορφη κουβέντα μας.

Εγώ σας ευχαριστώ πολύ για τις ωραίες ερωτήσεις σας.