Ο ηθοποιος Γιωργος Τσακιρης στο «Και για πες…» με την Ελενα Χατζοπουλου

Στο Θέατρο Λύχνος Τέχνης & Πολιτισμού, η Ελένη Δούναβη σκηνοθετεί τη θεατρική ομάδα Χ(Σ)τροfή και παρουσιάζουν το έργο του Νότη Περγιάλη «Ηχώ και Νάρκισσος». Είχα την ευκαιρία να βρεθώ στις πρόβες τους και να χαρώ από κοντά νέα ταλαντούχα παιδιά να ερμηνεύουν με ευαισθησία τους ρόλους τους.

Σύμφωνα με τη μυθολογία, η Ηχώ, περιπλανώμενη στα δάση, είδε και ερωτεύτηκε τον Νάρκισσο. Μάταια προσπάθησε να τον σαγηνέψει, αρχικά με την ομορφιά της και στη συνέχεια με τη φωνή της, όμως εκείνος ήταν απορροφημένος μόνο από τη δική του ομορφιά. Η Ηχώ έπεσε σε κατάθλιψη, άρχισε να κρύβεται στο δάσος και σταδιακά έχασε τη φυσική της υπόσταση κι έμεινε μόνο η φωνή της, η οποία ακούγεται ως επανάληψη λέξεων άλλων. Ο Νάρκισσος, ερωτευμένος μόνο από τον εαυτό του, δεν αντιλαμβάνεται τον έρωτά της και, όταν διψασμένος σκύβει σε μια λίμνη να πιει νερό, ερωτεύεται μέχρι και την αντανάκλασή του και πνίγεται. Η ιστορία ολοκληρώνεται με τη μεταμόρφωσή του στο ομώνυμο λουλούδι.

Μετά την πρόβα τους, είχα τη χαρά να συνομιλήσω με τον πρωταγωνιστή, τον μοναδικό άνδρα της παράστασης, τον Νάρκισσο, δηλαδή τον εξαιρετικό Γιώργο Τσακίρη.

Γιώργο, σε καλωσορίζουμε στο Sin Radio. «Ηχώ και Νάρκισσος» λοιπόν.

Έλενα, αρχικά σε ευχαριστούμε που ήρθες. Νότης Περγιάλης, συγγραφέας, ηθοποιός, σκηνοθέτης και στιχουργός, γράφει το 1954 το έργο «Ηχώ και Νάρκισσος», το οποίο παίζεται μόνο στο ραδιόφωνο, σε σκηνοθεσία Μήτσου Λυγίζου, με την Έλλη Λαμπέτη και τον Δημήτρη Χορν. Η θεία μου, η Αντιγόνη Βαλάκου, συμμετείχε σε αυτήν την παραγωγή, στον ρόλο μιας νύμφης, οπότε είμαι ήδη συναισθηματικά φορτισμένος με το κείμενο.

Και μετά το ραδιόφωνο μεταφέρθηκε στο θέατρο;

Όχι, όχι. Είναι η πρώτη φορά που παρουσιάζεται στο θέατρο. Ο Γρηγόρης Περγιάλης, ο γιος του Νότη Περγιάλη, δίνει για πρώτη φορά τα δικαιώματα του έργου σε εμάς, για να ανέβει στο θέατρο. Τιμή μας.

Μίλησε μας για την παράσταση.

Η παράστασή μας, λοιπόν, πραγματεύεται τον μύθο του Νάρκισσου. Εξάλλου τον «Νάρκισσο» τον βλέπεις σήμερα καθημερινά τριγύρω μας… Τον βλέπεις στα social, τον βλέπεις στον χώρο μας, τον βλέπεις παντού… Ένα τεράστιο «εγώ»… Όλοι μας σαν να έχουμε μια ναρκισσιστική διαταραχή, η οποία ή ξεπερνά την κόκκινη γραμμή, κάτι που δεν είναι υγιές ή που εκτονώνεται μέσα από μουσική ή από θέατρο ή απ’ οτιδήποτε δημιουργικό.

Τι μαθαίνουμε από τον μύθο αυτόν;

Ο μύθος μας αφορά όλους. Μαθαίνουμε πως ένα άρρωστο εγώ μπορεί να ταλαιπωρήσει τους γύρω μας και πρώτα απ’ όλα εμάς… Έλενα, δεν είμαστε στο εμείς… Σκέψου πως μετά από μια 10ετή οικονομική κρίση και με όσα έχουμε περάσει, εμείς επιμένουμε στο «εγώ» και στο κτητικό «μου»… Όλα είναι «εγώ» και «μου»…

Γιατί πιστεύεις ότι συμβαίνει αυτό;

Πιστεύω ότι η ανθρώπινη φύση έχει μια ροπή προς τα εκεί… Σα να είναι μια ευκολία του ανθρώπου…

Ναι, αλλά γιατί;

Για να μην πονέσει, για να μην αγαπήσει… Μα όλα αυτά είναι φόβος… Φόβος για την αγάπη…

Φοβόμαστε δηλαδή την αγάπη; Γιατί;

Βλέπεις, ενώ έχουμε μεγαλώσει με το αγαπάτε αλλήλους, φοβόμαστε την αγάπη… Μήπως τυχόν δεν είναι όπως τη φανταζόμαστε, μήπως δεν γίνουμε αποδεκτοί… μήπως φανερωθούν οι ατέλειές μας, μήπως γίνουμε πιο ανθρώπινοι…

Ο Νάρκισσος αγαπάει τον εαυτό του;

Ναι. Κι όταν τον βλέπει για πρώτη φορά, όταν καθρεφτίζεται, πνίγεται. Πόσο μεταφορικό κείμενο… Πώς πνίγεσαι μέσα στο εγώ σου.

Ναι, αλλά με ποιόν τρόπο τον αγαπάει; Γιατί είπες ότι είναι άρρωστος αυτός ο τρόπος…

Εννοώ, είναι ερωτευμένος με τον εαυτό του… σε βαθμό που ξεπερνάει την κόκκινη που βάλαμε πριν σαν όριο.

Άρα δεν μιλάμε για αγάπη…

Όχι, για την ακρίβεια μιλάμε για έναν έρωτα ακραίο και παθιασμένο. Και οτιδήποτε ακραίο σε οδηγεί σε μία καταστροφή, όπως εξάλλου όλα τα πάθη.

Και η Ηχώ;

Την Ηχώ την ταυτίζω, στο σήμερα, με μια γυναίκα που έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση, που τρέχει πίσω από κάποιον και θέλει να γίνει η φωνή του…

Ο ανεκπλήρωτος έρωτας που λέγαμε πριν ν’ ανοίξουν τα μικρόφωνα…

(Γελάει…) Και η Ηχώ είναι πάντα μια γυναίκα που θέλει να έχει έναν «αφέντη»… Εξάλλου στη χώρα μας έχουμε, παλιότερα τουλάχιστον, πολλά τέτοια παραδείγματα…

Γιατί η γυναίκα να θέλει «αφέντη»;

Μμμ.. ίσως γιατί έτσι έμαθαν και από τον πατέρα τους και από τη μητέρα τους… Ότι η υγιής οικογένεια έχει κι έναν «αφέντη» άντρα… Νομίζω βέβαια ότι αυτό λειτουργεί στο υποσυνείδητο. Όπως ασυνείδητο είναι και αυτό που προσελκύει το άλλο φύλο και το πώς βλέπει το αρσενικό, με το λάθος πρότυπο, που έχει μέσα του από τον παππού και τη γιαγιά. Δηλαδή δεν έχει επέλθει ακόμη η κάθαρση και αυτή η φλέβα ακόμη χτυπάει… Δεν υπάρχει κατ’ εμέ το ιδανικό που είναι η ισότητα των φύλων. Βλέπεις ότι το κείμενο είναι πολιτικό. Γιατί είναι έρωτας. Κι ο έρωτας είναι πολιτική.

Πιστεύεις λοιπόν ότι είναι πολιτικό κείμενο;

Έτσι νομίζω. Ο κάθε έρωτας είναι μια πολιτική κίνηση. Υπάρχει μεγαλύτερη αναρχική πράξη από τον έρωτα; Τον πραγματικό έρωτα. Γιατί απλά είναι ένα βήμα προς το «εμείς». Τον ιδανικό έρωτα. Δεν ξέρω βέβαια αν υπάρχει ένας ιδανικός έρωτας, αλλά σίγουρα υπάρχει ένας έρωτας που μπορεί να μεταλλαχτεί και να γίνει αγάπη. Πιστεύω ότι σε αυτό το σημείο ταλαιπωρούμαστε όλοι μας… Στο ποιος είναι αυτός από τους πολλά υποσχόμενους έρωτες…

Τελικά ποιο είναι το μήνυμα που στέλνεται μέσα από την παράσταση;

Καταρχάς η ερώτηση προς τον υποψήφιο θεατή είναι «αντέχεις να καθρεφτιστείς»; Και το μήνυμα είναι ότι πρέπει να γιατρέψουμε τον άρρωστο ναρκισσισμό μας, έτσι ώστε να καταφέρουμε να φτάσουμε στο εμείς. Αυτό το ισχυρό εμείς. Πρέπει να αποδεχτούμε τις διαφορετικότητες, πρέπει να εξελιχθούμε ως άνθρωποι. Πρέπει να εξελιχθούμε ουσιαστικά, να δούμε τι έχεις εσύ τι έχω εγώ… είναι πολύ απλή ζωή, όμως την κάνουμε τόσο δύσκολη μέσα από το άρρωστο εγώ μας και από τον φόβο της αγάπης…

Και πώς ξέρουμε ότι το «εγώ» μας είναι άρρωστο;

Νομίζω ότι πρέπει όλοι μας (ας μου επιτραπεί) να ψυχαναλυθούμε. Να επέλθει η αυτογνωσία. Εξάλλου όλα αυτά είναι καρποί κάποιας διαδικασίας… Είναι ένας δρόμος που σε οδηγεί στην αυτογνωσία και κατακτάς πράγματα λιθαράκι-λιθαράκι… Χρειάζεται αποδοχή του εαυτού μας και του δίπλα, αυτοσεβασμός, αυτοεξέλιξη… Λέξεις με πολύ συγκεκριμένο νόημα, που πολλές φορές μπερδεύονται με έναν κρυμμένο ναρκισσισμό… Όλα αυτά έχουνε λεπτές ισορροπίες…

Κάπου στην παράσταση ακούγεται: «η σκέψη γερνάει». Γερνάει η σκέψη Γιώργο;

Ποτέ. Η σκέψη γίνεται σοφότερη. Αυτό που ακούστηκε έχει να κάνει με την ωρίμανση της σκέψης. Αλίμονο αν σκεφτόμασταν το ίδιο στα 17 ή στα 30 στα 40 ή στα 70.

Άρα μέσα από αυτή την ωρίμανση έχουμε και την αυτογνωσία;

Ακριβώς. Με την ωρίμανση της σκέψης έρχεται και η αυτογνωσία. Έρχεται και το καθρέφτισμα. Η σκέψη βέβαια μπορεί να είναι άρρωστα γερασμένη… οι ψεύτικες υποσχέσεις των σκέψεων, αυτές δηλαδή που δεν υλοποιήθηκαν ποτέ… αυτό το «θα»…

Όποιος αγαπά υπέρμετρα τον εαυτό του δεν έχει χώρο για να αγαπήσει ούτε κάποιον άλλον, αλλά ούτε και τον εαυτό του τελικά…

Γι αυτό μιλάω για καθοδήγηση. Το αγαπάτε αλλήλους που αναφέραμε πριν, πιστεύω ότι είναι η ωραιότερη οδηγία και τα ωραιότερα λόγια ενός ηγέτη, του Χριστού, που μας λέει πόσο απλό είναι να αγαπάμε τον δίπλα μας. Δεν ξέρω πώς μπορεί να γίνει αυτό και πόση δουλειά θέλει… Το προσπαθώ πάρα πολύ…

Αυτό που λες αφορά τους άλλους… Τον εαυτό μας;

Ε, για τον εαυτό μας χρειάζεται να δεις τι καθρέφτη έχεις…

Καθρέφτης είναι τελικά; Ένας καθρέπτης καθορίζει το υγιές από το άρρωστο;

Καθρέφτης είναι ο απέναντι. Τώρα, ο απέναντι το πώς θα σε καθορίσει είναι άλλο θέμα. Πρέπει να είναι πολύ «καθαρό» το απέναντι ώστε να γίνει μια αντανάκλαση… Να μη σε φθονεί, να μη θέλει το κακό σου, την αποκαθήλωσή σου… Οπότε όλα είναι σχετικά. Σίγουρα όμως ο καθρέφτης μας πρέπει να είναι διαυγής, καθαρός. Να έχεις μια διαύγεια του εαυτού, της σκέψης, του νου…

Λένε ότι ο όταν σε ενοχλεί κάτι στον άλλον ή όταν σου αρέσει κάτι πάρα πολύ είναι γιατί αυτό καθρεφτίζεται.

Ναι. Αντανακλάται. Είναι αυτό που λέμε αύρα. Ενέργεια. Άυλο, αλλά τόσο μαγικό. Εξάλλου αυτό είναι και η ζωή, ενέργεια.

Εξαιρετικά. Γιώργο, πώς επιλέγεις τα έργα που ανεβάζεις;

Κάθε έργο που επιλέγω αποτελεί μια στάση στη διαδρομή προς την προσωπική, αλλά και την ομαδική λύτρωση…

Και το συγκεκριμένο; Την Ηχώ και τον Νάρκισσο;

Ναρκισσισμός και Νάρκισσος, δηλαδή υπερβολή. Ηχώ, δηλαδή ήχος, θόρυβος και πολλές φορές φασαρία. Μια στάση λοιπόν ανάμεσα στην υπερβολή και τη φασαρία… Μια ευκαιρία να ησυχάσουμε και να γνωρίσουμε, αλλά κυρίως να ακούσουμε εμάς. Μια διαδρομή μεγάλη, αλλά τόσο κοντινή, μιας και βρίσκεται μέσα μας… Μια αφορμή να κοιταχτούμε με το εγώ μας και με το εμείς… Ανάμεσα σε μυρωδιές, υπερβολές και φασαρία, αλλά και πραγματική ζωή…

Ηχώ και Νάρκισσος. Μύθος. Παραμύθι. Γιατί άραγε μας αρέσουν;

Γιατί τα παραμύθια αντλούν τα χαρακτηριστικά τους στοιχεία από τον κόσμο του φανταστικού, φέροντας πάντα στο τέλος ένα ηθικό δίδαγμα, απαραίτητο στον κόσμο του πραγματικού ή καλύτερα στον κόσμο της φανταστικής πραγματικότητας…

Γιώργο σε ευχαριστώ πολύ και εύχομαι καλή επιτυχία!

«Ηχώ και Νάρκισσος», στο Θέατρο Λύχνος. Μια παράσταση με εξαιρετικές μουσικές επιλογές, νέους ταλαντούχους καλλιτέχνες και πολύ μεράκι.

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ‘ΗΧΩ ΚΑΙ ΝΑΡΚΙΣΣΟΣ’

«Ηχώ και Νάρκισσος»
του Νότη Περγιάλη
Πανελλήνια πρώτη

-Γιατί όταν γελάω, γελάς κι όταν κλαίω, κλαις;
-Πονάω, όταν κλαις.
-Παράξενα εσύ συμπονάς τον ξένο πόνο.
-Πες μου τι χρώμα έχουν τα μάτια σου και τα μαλλιά σου.
-Σαν τα δικά σου.
-Και η φωνή σου;
-Σαν τη δική σου.
-Εγώ δεν έχω ταίρι στον κόσμο να μου μοιάζει.
-Με λένε Νάρκισσο. Νάρκισσο Μοναχό.
-Κι εμένα Ηχώ.

Η θεατρική ομάδα Χ(Σ)τροfή παρουσιάζει το έργο του Νότη Περγιάλη ‘Ηχώ και Νάρκισσος’ στο Θέατρο Λύχνος Τέχνης & Πολιτισμού σκηνοθεσία Ελένης Δούναβη.

Σύμφωνα με την αρχαία ελληνική μυθολογία, η Ηχώ, σε μια περιπλάνησή της στα δάση, είδε και ερωτεύτηκε τον Νάρκισσο. Προσπάθησε να τον σαγηνέψει με την ομορφιά της, αλλά εκείνος ήταν απορροφημένος στη δική του ομορφιά. Χρησιμοποίησε τότε τη φωνή της, χωρίς όμως κανένα αποτέλεσμα. Αυτή η απόρριψη είχε ως αποτέλεσμα η νύμφη να πέσει σε βαθιά θλίψη, να κρύβεται στα δάση και η φυσική της υπόσταση να εξαφανιστεί σιγά σιγά έτσι ώστε να μείνει μόνο η φωνή της, που κι αυτή ακόμα ακούγεται ως επανάληψη λέξεων άλλων. Έτσι όταν οι θεοί από οίκτο τη μεταμόρφωσαν σε βράχο, διατήρησε την ιδιότητα της επανάληψης των τελευταίων συλλαβών της όποιας φωνής έφτανε σ΄αυτόν.

Το 1954, το έργο του Νότη Περγιάλη ‘Ηχώ και Νάρκισσος’ παίχτηκε για λογαριασμό του ραδιόφωνου, σε σκηνοθεσία Μήτσου Λυγίζου και με τους Έλλη Λαμπέτη και Δημήτρη Χορν στους ρόλους της Ηχούς και του Νάρκισσου αντίστοιχα.

Ο Νάρκισσος, λατρεύοντας μόνο τον εαυτό του, δεν μπορεί να αντιληφθεί την αγάπη της Ηχούς και είναι ανίκανος να βιώσει την χαρά που εντοπίζεται στα μικρά πράγματα της ζωής. Υπάρχουν εκατομμύρια άνθρωποι να αγαπήσει κανείς στην Γη πέρα από τον Μεγάλο του Εαυτό. Κι αυτή την δυνατότητα στους ανθρώπους την δίνουν ο έρωτας και η αγάπη. «Σ’ αυτόν τον κόσμο που ολοένα στενεύει, ο καθένας μας χρειάζεται όλους τους άλλους. Πρέπει να αναζητήσουμε τον άνθρωπο όπου κι αν βρίσκεται».

Λίγα λόγια για τον Νότη Περγιάλη
Ο Νότης Περγιάλης ήταν συγγραφέας, ηθοποιός, σκηνοθέτης και στιχουργός. Μέχρι τον θάνατό του, ανέβαζε θεατρικές παραστάσεις με ερασιτεχνική ομάδα στους Αγίους Θεοδώρους Κορινθίας. Σπούδασε στο θεατρικό Σπουδαστήρι του Βασίλη Ρώτα. Από το 1949, εργάστηκε ως ηθοποιός και συγγραφέας στο θέατρο, τον κινηματογράφο και το ραδιόφωνο. Αναδείχθηκε όμως περισσότερο ως ηθοποιός του κινηματογράφου και της τηλεόρασης, ερμηνεύοντας χαρακτηριστικούς ρόλους. Έγραψε πολλά θεατρικά έργα, όπως το «Ο πόνος γεννάει θεούς», που τιμήθηκε με το βραβείο του Καλοκαιρίνειου διαγωνισμού, «Ηλιογέννητη» και «Το κορίτσι με το κορδελάκι», το «Τραγούδι στο Μεσολόγγι» (που σκηνοθετήθηκε από τον Πέλο Κατσέλη στα πλαίσια των γιορτών Μεσολογγίου το 1957), «Ο Άιχμαν και ο παπαγάλος» (1971), «Χρυσό χάπι» και «Αντιγόνη της Κατοχής» (Λαϊκό θέατρο Μάνου Κατράκη 1954, 1958 και 1960 αντίστοιχα), «Μάσκες για Αγγέλους» (Θίασος Έλσας Βεργή 1959), «Τρελλό φεγγάρι» (Άρμα Θεάτρου 1965), «Αυτό το δέντρο δεν το λέγανε υπομονή» (Θίασος Χατζίσκου Νικηφοράκη 1974-5) κ.ά. Είναι στιχουργός του πολύ διάσημου τραγουδιού «Πάμε μια βόλτα στο φεγγάρι», τη μουσική του οποίου έγραψε ο Μάνος Χατζιδάκις. Επίσης στιχουργός των τραγουδιών «Ο λεβέντης», «Τι να την κάνω τη χαρά», «Το μπλόκο της Καισαριανής», που μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης, του τραγουδιού «Γκρεμισμένα σπίτια», σε μουσική του Γιάννη Μαρκόπουλου, «Νυφιάτικο τραγούδι» κ.ά. Έγραψε το σενάριο και συμμετείχε ως αφηγητής στην τηλεοπτική σειρά «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» (1975) (τηλεοπτική μεταφορά του ομώνυμου έργου του Νίκου Καζαντζάκη) σε σκηνοθεσία Βασίλη Γεωργιάδη. Συγγραφέας του βιβλίου «Όταν σηκώθηκαν τα δένδρα» (νουβέλα 1971), «Ο Ατάρ δεν πεθαίνει ποτέ» (1971), «Το κόκκινο πουλί». Έργα του έχουν ήδη μεταφρασθεί στην αγγλική, γαλλική, γερμανική και δανική γλώσσα.

Συντελεστές:
Σκηνοθεσία: Ελένη Δούναβη
Χορογραφίες: Αφροδίτη Καλαφάτη
Σκηνικά – Κοστούμια: Κωστής Καπελώνης
Μουσική Διδασκαλία: Νίκος Τουλιάτος
Φωτισμοί: Ελένη Δούναβη
Μακιγιάζ: Κορίνα Τακαρώνη
Κομμώσεις: Αναστασία Αρσένη
Γραφιστικά: Γιάννης Γεωργιάδης
Τρέιλερ – Μοντάζ: Σπύρος Γερούσης
Φωτογραφίες: Στέλιος Δανιήλ – Γεωργία Σιέττου
Επικοινωνία – Δημόσιες Σχέσεις: Άντζυ Νομικού
Παίζουν οι ηθοποιοί: Γιώργος Τσακίρης, Άννα Μάγκου, Εύα Χριστοδούλου, Νεφέλη Τουλιάτου, Ιωάννα Μερκουριάδου, Δήμητρα Μπουρνελέ, Σίλια Κατράλη, Κατερίνα Μαυρομάτη
Από την Τρίτη 11 Φεβρουαρίου 2020 και κάθε Τρίτη, στις 21:00
Διάρκεια 75′ (χωρίς διάλειμμα)
Γενική Είσοδος: 12€
Θέατρο Λύχνος Τέχνης & Πολιτισμού | Χαλκιδικής 83 | Γκάζι