Η Όλγα Ποζέλη γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, όπου και σπούδασε Αγγλική Φιλολογία στο Α.Π.Θ. και Θέατρο στη Δραματική Σχολή της Ρούλας Πατεράκη. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο θέατρο (ΜΑ), στο Royal Holloway and Bedford New College του Λονδίνου, με υποτροφίες του Βρετανικού Συμβουλίου και της Ακαδημίας Αθηνών. Εργάστηκε ως ηθοποιός σε παραστάσεις του Εθνικού Θεάτρου, αλλά και του ελεύθερου θεάτρου. Το 2000 ίδρυσε μαζί με τον εικαστικό-αρχιτέκτονα Κωστή Δάβαρη την Ομάδα Θεάτρου ΝΟΗΤΗ ΓΡΑΜΜΗ (www.noitigrammi.gr), της οποίας έχει σκηνοθετήσει όλες τις παραγωγές. Από το 2010, η ομάδα άρχισε να συμμετέχει σε φεστιβάλ του εξωτερικού, όπου και απέσπασε βραβεία και διακρίσεις. Από το 2004 έως το 2011, δίδαξε Σκηνοθεσία, στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Πάτρας. Έχει επίσης διδάξει θέατρο στο Southeastern College (2003-4) και θεατρικό παιχνίδι στο Αρσάκειο Εκάλης (2003-4) και στην Σχολή Μωραΐτη (2013 έως σήμερα).
∞
Κυρία Ποζέλη, καλωσορίσατε στο Sin Radio. Μόλις παρακολουθήσαμε την παράσταση «Μνήμη Καπούτ», την οποία και σκηνοθετείτε. Το κείμενο της παράστασης είναι του ποιητή, πεζογράφου, θεατρικού συγγραφέα και μελετητή της τοπικής ιστορίας της Θεσσαλονίκης, Σάκη Σερέφα. Θεσσαλονικιός, όπως κι εσείς. Υπάρχει κάτι κοινό που σας συνδέει;
Θα έλεγα πως μας συνδέει ένα κοινό βλέμμα πάνω στην πόλη, τόσο σε δημιουργικό όσο και σε βιωματικό επίπεδο, κι αυτό είναι κάτι που το έχουμε συζητήσει πολύ οι δυο μας. Για εμάς η πόλη είναι ένας ζωντανός παλλόμενος οργανισμός που αλλάζει καθημερινά και εκπέμπει άπειρα ερεθίσματα, αρκεί να είσαι ενεργός δέκτης, συντονισμένος μαζί της, για να τα λάβεις και να τα επεξεργαστείς. Η πόλη είναι ένα παλίμψηστο, όπου πάνω της εγγράφεται σε επάλληλα στρώματα η καθημερινότητά της, αφήνοντας θεατά ή αθέατα σημάδια τριγύρω, που αφηγούνται, το καθένα, την ιστορία του. Αυτό έκανε και ο Σάκης Σερέφας με τα κείμενα και τα ποιήματά του σε αυτήν την παράσταση. Αφηγήθηκε μια ιστορία της πόλης του, μέσα από τοπόσημα της καθημερινότητας που συνδέονται με θανατικά.
Παρόλο που δεν είναι δικό σας το κείμενο, μπορείτε να μας πείτε τι ακριβώς σημαίνει «Μνήμη Καπούτ»; Η λέξη «καπούτ», σύμφωνα με το λεξικό, σημαίνει τελειωμένος, αχρηστευμένος, αποσωσμένος ή μεταφορικά νεκρός…
Είναι τόσο τεράστιος ο όγκος των πληροφοριών που απορροφούμε και επεξεργαζόμαστε καθημερινά, ώστε δεν προλαβαίνουν να γίνουν μνήμη, γίνονται απλώς μια αναλώσιμη πληροφορία. Πολλές από τις πληροφορίες όμως αφορούν τραγικά γεγονότα που συμβαίνουν στην ίδια μας την πόλη, στους χώρους όπου ζούμε τις ζωές μας καθημερινά, μέσα στο σκηνικό της καθημερινότητάς μας. Κι εμείς τους προσπερνάμε ανέμελοι και αδαείς. Αυτή είναι η Μνήμη Καπούτ, η Νεκρή Μνήμη. Ο Σάκης Σερέφας, επανερχόμενος στα τραγικά συμβάντα που εκτυλίχτηκαν μέσα στον εικοστό αιώνα, σε πεζοδρόμια, ασανσέρ, διαμερίσματα, πάρκα και δρόμους της πόλης του, τα ανασύρει από τη λήθη, από τη Μνήμη Καπούτ, και μας καλεί να στοχαστούμε για την ανθρώπινη κατάσταση.
Πώς προέκυψε αυτό το κείμενο, το οποίο ουσιαστικά αναφέρεται μόνο σε σκοτεινές και δυσάρεστες ιστορίες της Θεσσαλονίκης; Και τελικά τι είναι αυτό που επικρατεί στην μνήμη μας, η ενθύμηση των ευχάριστων ή των δυσάρεστων καταστάσεων;
Ένας αυτόματος ασυνείδητος μηχανισμός, που συχνά ενεργοποιείται μέσα μας, είναι εκείνος που κάνει delete, που διαγράφει ανελέητα τα δυσάρεστα βιώματά μας. Είναι ένας σωστικός μηχανισμός για να μη καταπλακωνόμαστε. Όμως αυτό είναι παραπλανητικό, όταν παραγίνεται, γιατί έτσι μπορεί κάποιος να οδηγηθεί σε μια αντίληψη της ζωής ως ένα χαζοχαρούμενο λούνα παρκ, από το οποίο οφείλουμε να αντλούμε συνεχώς χαρά και διασκέδαση. Και τι γίνεται όταν η ζωή αναπόφευκτα μάς διαψεύδει με τις αναποδιές της; Στραβώνουμε γιατί θεωρούμε ότι η ζωή μάς χρωστάει. Από την άλλη πάλι, υπάρχουν άνθρωποι που συνεχώς μηρυκάζουν τα δυσάρεστα βιώματα της ζωής τους και αυτομαστιγώνονται. Συνεπώς το θέμα δεν είναι να επικρατούν οι ευχάριστες ή οι δυσάρεστες καταστάσεις στη μνήμη μας, αλλά το πώς τα επεξεργαζόμαστε ως εργαλεία καθημερινής ισορροπίας στο ζόρικο τεντωμένο σκοινί που είναι η ζωή.
Εσείς, πώς έχετε επιλέξει να προσεγγίσετε, σκηνοθετικά, το κείμενο αυτό;
Δούλεψα με τους υπέροχους συνεργάτες μου, αρχικά βιωματικά. Μιλήσαμε πολύ για την εμπειρία μας, ως κάτοικοι μιας πόλης. Όπως λέει και ο Σερέφας, «κανείς μας δεν είναι επαγγελματίας κάτοικος πόλης. Ούτε καν επαγγελματίας άνθρωπος. Είναι άνθρωπος από χόμπι.» Και ως χομπίστας, ο καθένας από μας έχει μια πολύ διαφορετική σχέση με το περιβάλλον του. Στη συνέχεια, προσπάθησα να δημιουργήσω το αστικό περιβάλλον, επί σκηνής, με ελάχιστα εργαλεία. Μηδέν σκηνικά και ουσιαστικά ήχους και εικόνες που πλάθει το σώμα των ηθοποιών.
Τι πιστεύετε για τη μοίρα, την κακιά στιγμή και για την παροδοχή «ό,τι ήταν να γίνει θα γίνει»;
Στην έναρξη της ομηρικής Οδύσσειας, ο Δίας παραπονιέται ότι οι άνθρωποι χρεώνουν στους θεούς, οι οποίοι διαμορφώνουν τη μοίρα του καθενός, όλες τις κακοτυχίες τους και δεν αντιλαμβάνονται πως κάποιες τις προκαλούν με τις πράξεις τους. Από τότε μέχρι σήμερα δεν έχουμε αλλάξει εμείς οι άνθρωποι (με τον Δία αγνοώ τι έχει συμβεί…). Εξακολουθούμε να πιστεύουμε στην «κακιά στιγμή», στη μοίρα, στο κισμέτ, στο πεπρωμένο. Είναι ο τρόπος μας να αμυνόμαστε απέναντι σε οποιαδήποτε απρόοπτη αρνητική κατάσταση δεν ξέρουμε πώς να τις ερμηνεύουμε και δεν έχουμε τα εργαλεία να την υποδεχτούμε. Είναι η άμυνά μας απέναντι στο άγνωστο. Είναι το σενάριο που επινοούμε για το ανεξήγητο και απρόβλεπτο πράγμα που είναι η ζωή.
Ποια είναι τα επόμενα σχέδια σας; Τι να περιμένουμε από την Όλγα Ποζέλη και τη θεατρική ομάδα «Νοητή Γραμμή»;
Είμαι ενθουσιασμένη με τη δουλειά που θα ακολουθήσει την Μνήμη Καπούτ. Πρόκειται για μια performance με τίτλο Εξομολογηθείτε. Θα είναι μια παράσταση ενός προς έναν. Θα συμβαίνει μέσα σε ένα μικρό δωμάτιο, το οποίο θα εκτελεί χρέη εξομολογητηρίου και θα προσαρμόζεται στους χώρους που προσφέρονται να το φιλοξενήσουν. Ο ένας μετά τον άλλον, οι ηθοποιοί θα εμφανίζονται, ως οι έχοντες την ακατάσχετη επιθυμία να ομολογήσουν κάτι, στο κινητό αυτό εξομολογητήριο. Ο θεατής, θα παίρνει, κατά βούληση, τον ρόλο του πατέρα/μάνας, του εξομολογητή, του ιερέα, του δημοσιογράφου, του ψυχολόγου κλπ., και θα γίνεται αποδέκτης του μικρού αυτού μονολόγου του ηθοποιού. Η εγγύτητα μεταξύ τους, αλλά και η φύση της εκάστοτε εξομολόγησης, θα δημιουργεί έναν μοναδικό συσχετισμό, ο οποίος δεν θα περιορίζεται στην μονόδρομη σχέση που χαρακτηρίζει τη θεατρική πράξη, αλλά θα αφήνει περιθώρια συνομιλίας, η οποία ίσως κάποτε να οδηγεί και σε αλλαγή ρόλων, με εξομολογητή τον ηθοποιό και εξομολογούμενο τον θεατή. Και τέλος θα είναι μια παράσταση στην οποία ο θεατής θα νοιώσει ενεργός κάτοικος της πόλης του.
Κυρία Ποζέλη, σας ευχαριστούμε και ευχόμαστε κάθε επιτυχία στο νέο σας εγχείρημα.
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ
ΜΝΗΜΗ ΚΑΠΟΥΤ
ΘΕΑΤΡΟ ΑΛΚΜΗΝΗ
Οι παραστάσεις συνεχίζονται μέχρι τις 30 Ιανουαρίου
“Ούτε που κατάλαβα πώς έγινε το κακό.
Έσπασε το τακούνι, γλίστρησα κι έπεσα στο νερό.
Κολύμπι δεν ήξερα, με ρούφηξε στον πάτο με τη μία.
Όλοι χρωστάμε τον θάνατό μας, εντάξει, συμφωνώ.
Δεν έχω την απαίτηση να ήμουν μια ντόπια Οφηλία.
Μα θάνατος από τακούνι είναι σκέτη κοροϊδία.”
Μια πειραματική διερεύνηση της ατομικής και συλλογικής μνήμης που κάθε πόλη κρύβει στους δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους της, βασισμένη στην ποιητική συλλογή Γιάνννης Μαρία Χένριξ του Σάκη Σερέφα, της οποίας τα ποιήματα πραγματεύονται αληθινά συμβάντα που διαδραματίστηκαν στην πόλη της Θεσσαλονίκης εδώ κι έναν αιώνα.
“Παρατήρησε γύρω σου τυχαία, ερασιτεχνικά, επιφανειακά…
Δεν είσαι επαγγελματίας περιπατητής.
Ούτε επαγγελματίας κάτοικος πόλης.
Ούτε καν επαγγελματίας άνθρωπος.
Είσαι άνθρωπος από χόμπι. Είσαι το χόμπι σου. Το έχεις καταλάβει;
Ε, τώρα βάλε και ήχο στις εικόνες, δεν είναι βουβή η πόλη.
Αφουγκράσου.
Σκόρπιες λέξεις περαστικών.
Λέξεις αδέσποτες.
Λέξεις που σχηματίζουν ένα κείμενο χαοτικό.
Το κείμενο της πόλης σου.
Μάθε να το ακούς.
Σε εσένα απευθύνεται.
Για εσένα συντίθεται.”
Δρόμοι, πάρκα, αλάνες, διαμερίσματα, είσοδοι πολυκατοικιών, συνθέτουν το σκηνικό μέσα στο οποίο διαδραματίστηκαν ανθρώπινες ιστορίες που λησμονήθηκαν από τη συλλογική μνήμη. Μικρές ατομικές ιστορίες που έχουν κι αυτές τη θέση τους στο μεγάλο αφήγημα των πόλεων.
Η performance ΜΝΗΜΗ ΚΑΠΟΥΤ διερευνά το πώς ένας περιπατητής μιας πόλης μπορεί μέσα από την θραυσματική παρατήρηση του αστικού χώρου, των εικόνων και των ήχων του, να συνθέσει μια προσωπική σχέση μαζί της.
Κείμενα: Σάκης Σερέφας
Σκηνοθεσία: Όλγα Ποζέλη
Μουσική: Γιώργος Κασαβέτης
Κίνηση: Μάρθα Κλουκίνα
Σκηνικός χώρος: Κωστής Δάβαρης
Παίζουν:
Ιζαμπέλλα Κυριαζή
Γιώργος Ντούσης
Βασίλης Καζής
Όλγα Ποζέλη
Βοηθός σκηνοθέτη: Χριστίνα Μπέλλου
Φωτογραφίες: Γιάννης Μαθιουδάκης
Παραγωγή: Ομάδα Θεάτρου ΝΟΗΤΗ ΓΡΑΜΜΗ
www.noitigrammi.gr
Η παράσταση επιχορηγήθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, για τη θεατρική περίοδο 2020-21.
Η ΝΟΗΤΗ ΓΡΑΜΜΗ ανήκει στο δίκτυο ATHENS CULTURE NET.
INFO
Θέατρο ΑΛΚΜΗΝΗ
Αλκμήνης 8-12
Αθήνα 118 54
Τηλ. 210 34 28 650
Παραστάσεις: Κάθε Σάββατο και Κυριακή στις 9:30 μ.μ. μέχρι τις 30 Ιανουαρίου
Τιμές εισιτηρίων: 15 ευρώ (γενική είσοδος), 10 ευρώ (φοιτητικό, ατέλειες ηθοποιών, άνεργοι)
Εισιτήρια: https://www.viva.